Geschreven door Merel Flikweert, redacteur bij Qruxx
Dit is één van de conclusies uit ‘Exploring patients, perceptions of low-value care: An interview study’. Een interviewstudie onder 24 patiënten, geworven uit het Zorgpanel van Patiëntenfederatie Nederland. Het laat zien dat patiënten een belangrijke rol kunnen spelen in het signaleren en voorkomen van niet-gepaste zorg. Tijn Kool en Eva Verkerk van IQ healthcare werkten mee aan de interviewstudie.
Niet-gepaste zorg
De patiënten die onderdeel waren van de interviewstudie, gaven al eerder aan last te hebben gehad van niet-gepaste of onnodige zorg. Het ging hierbij bijvoorbeeld over zorg die niet aansloot bij hun wensen of voorkeuren, herhaalde zorg zonder duidelijke reden of zorg die voorkomen had kunnen worden. Dit zorgde ervoor dat er een ander beeld ontstond van wat patiënten ervaren als niet-gepaste zorg. Het is ook een aanleiding voor het feit dat patiënten die te maken hebben gehad met niet-passende zorg, zorg vaker weigeren omdat zij niet geloven dat het effectief is.
Op verschillende punten van niet-passende zorg, is de kijk van patiënten anders dan het medische perspectief. Patiënten beoordelen achteraf of een zorgpraktijk van lage waarde was of niet. Zo zien zij een MRI-scan die geen ziekte laat zien van lage waarde. Terwijl de scan vanuit medisch oogpunt misschien nodig was om een bepaalde diagnose uit te sluiten. Daarnaast benadrukken de patiënten ook dat zorg soms noodzakelijk is, maar wel voorkomen had kunnen worden door bijvoorbeeld een betere leefstijl.
Oorzaken en gevolgen
Volgens de patiënten zijn er een aantal oorzaken aan te wijzen die ervoor zorgen dat zorg niet passend is. Zo is er bijvoorbeeld onvoldoende communicatie tussen de zorgverlener en de patiënt. Daarnaast wordt het aanhouden van protocollen in plaats van op maat leveren van zorg ook genoemd. Ook benoemen de patiënten wat de gevolgen zijn volgens hen. De belasting voor de patiënt, hogere zorgkosten en minder ruimte voor zorg die wel waardevol is, zijn een aantal punten die zij noemen.
Oplossing
Ook zijn er mogelijke oplossingen benoemd om zorg passender te maken. Dit is bijvoorbeeld een betere communicatie tussen zorgverlener en patiënt en meer patiëntgerichte zorg. Het informeren van patiënten over de risico’s, voor- en nadelen van behandelopties en meer betrekken bij het besluitvormingsproces zijn belangrijke elementen voor het komen tot meer passende keuzes. Daarmee gezegd hebbende is het ook een uitdaging om te voldoen aan de voorkeuren van de patiënt. Luister naar de patiënt, en voorkom inefficiënte zorg.
Initiatieven zoals ‘Doen of laten?’ kunnen deze kennis van het perspectief van de patiënt gebruiken om hun de-implementatiestrategieën te verbeteren door patiënten te betrekken bij het ontwerpen ervan.
