Gebouwgebonden PPS is een vorm van samenwerking waarbij de markt gebouwen en diensten levert aan de overheid tegen een prestatiegerelateerde beloning. De prestatie of dienst (bijvoorbeeld beschikbaarheid van ruimten of facilitaire diensten) wordt pas geleverd als de gebouwen gerealiseerd zijn. De markt wordt geprikkeld om goed te blijven presteren doordat betaling gefaseerd over de looptijd van het contract plaatsvindt op basis van daadwerkelijke beschikbaarheid. De markt neemt verantwoordelijkheid voor het integrale product en pakt het aan met een langetermijnvisie (de contracten worden voor tientallen jaren afgesloten).

Ook de financiering is onderdeel van de opdracht. De risico’s op overschrijdingen worden zo overgedragen aan (en beprijsd door) de markt. De markt heeft een groot belang bij het adequaat managen van de risico’s en kan dat ook het beste.

Ervaringen

In Engeland heeft PPS tot successen geleid en is het inmiddels een veel toegepaste samenwerkingsconstructie. Als belangrijkste voordelen worden tijdige oplevering en realisatie binnen budget genoemd.

PPS in de vorm van DBFM(O)-contracten heeft behalve tot een tijdige oplevering van gebouwen, ook geleid tot meer continuïteit in kwaliteit, efficiëntere besteding van middelen en een meer doordachte aanpak van risico’s. Tevens geeft PPS beter inzicht in de kosten en risico’s over de gehele levensduur van een gebouw dan wanneer alle verschillende onderdelen na elkaar worden ingekocht.

In Nederland heeft bijvoorbeeld het ministerie van Financiën aan de Korte Voorhout 7 in Den Haag gekozen voor een integraal DBFMO-contract. Daar is inmiddels 1,5 jaar ervaring in de exploitatiefase.

Weerstand

Veel organisaties hebben nog weerstand tegen de complexiteit en hoge administratieve lasten van PPS. Het is ook lastig: allerlei ongelijksoortige partijen, bouwers, banken, publieke organisaties met een andere werkwijze en cultuur moeten met elkaar samenwerken. Bij geïntegreerde contracten moet niet alleen degene die belast is met de aanbesteding, maar de hele opdrachtgevende organisatie leren om ver vooruit en abstract te denken. Dit vergt van veel mensen binnen een organisatie een aanpassing.

Gemini ziekenhuis

Dat bij PPS reeds bij het ontwerp rekening wordt gehouden met de exploitatie, is ook voor zorginstellingen een belangrijk voordeel. Zo wordt het nieuwe Gemini ziekenhuis in Den Helder gerealiseerd volgens het Living Building Concept (LBC). Het pakket van wensen en eisen van het ziekenhuis is door het consortium van uitvoerende partijen vertaald naar een ontwerp waarmee het ziekenhuis qua groei, krimp en wijzigingen in de huisvestingbehoeften volledig is voorbereid op de toekomst. In dit project is de financiering niet meegenomen vanwege de onzekerheid over de kapitaallasten op dat moment. Ook de facilitaire zaken zijn buiten de PPS gehouden omdat men die nog niet uit handen durfde te geven.

Carina Canoy, directeur Project + Contract