‘TOPGGz ontstond omdat er een kleine groep patiënten met ernstige en complexe psychische problemen was die van het kastje naar de muur werd gestuurd. Hun stoornis was bijvoorbeeld onbekend of er was nog geenbehandeling voor’, herinnert Putters, directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau zich. ‘Dat gold bijvoorbeeld voor bipolaire stoornissen, eet-, of angststoornissen. De witte vlekken in de ggz, die wilden we opzoeken; patiënten een perspectief bieden op verbetering als reguliere zorg onvoldoende helpt.’ Dat onderschrijft Brouwer. ‘Het doel werd om mensen met complexe problemen sneller en makkelijker op de juiste plek in de derde lijn, de topklinische ggz, terecht te laten komen. Het gaat om een kleine, maar kwetsbare groep, waarbij het juist van belang is dat ze sneller de juiste zorg krijgen.’

Keurmerk TOPGGz
Om dat voor elkaar te krijgen ontwikkelde de stichting een TOPGGz-keurmerk, dat afdelingen die de complexe zorg wel leveren kunnen behalen. ‘Een instelling behaalt het keurmerk niet als geheel, het is niet iets dat de bestuurder in de etalage kan zetten. Het is voor een specifieke afdeling van een instelling die aan alle voorwaarden van het keurmerk voldoet en echt gespecialiseerd is in een bepaalde doelgroep’, zegt Putters. Die voorwaarden zijn bijvoorbeeld dat de afdeling innovatieve behandelingen aanbiedt, second opinions doet, een academisch karakter heeft, zich inzet voor patiëntenparticipatie, transparant is door aan zelfreflectie te doen en de kennis actief verspreidt zodat de hele ggz ervan kan leren. Brouwer: ‘Door middel van het keurmerk hebben we een nieuw gedachtegoed in de ggz gebracht, namelijk dat het belangrijk is om transparant te zijn en verder te gaan waar de reguliere zorg stopt.’

Geld en leed besparen
Tien jaar na de oprichting van de stichting hebben 44 hoogspecialistische ggz-afdelingen het keurmerk behaald. ‘Het is de missie van TOPGGz om de doelmatigheid van topklinische zorg te bewijzen. Dat gaat ten eerste om de systeemdoelmatigheid, dus mensen op de juiste tijd op de juiste plek voor de juiste zorg krijgen. Dat bespaart niet alleen middelen, want er worden niet eerst kosten gemaakt in andere zorg die niet werkt, maar ook een heleboel leed. We moeten niet onderschatten hoe erg het voor iemand is om ineffectieve zorg te krijgen’, zegt Brouwer. Daarnaast moet er volgens de hoogleraar worden gekeken naar de effectiviteit en kosten van innovatieve behandelingen. ‘Leveren ze waar voor hun geld? Dat is belangrijk voor de patiënt, maar ook voor de zorgverzekeraars. Als ik kijk naar tien jaar geleden, is TOPGGz al flink op weg. Maar tegelijkertijd moet er nog een heleboel gebeuren.’

Toekomst TOPGGz
De komende jaren heeft TOPGGz nog genoeg te doen, denken Brouwer en Putters. ‘Ik hoop dat het aantal afdelingen dat het keurmerk behaalt gaat groeien, zodat er uiteindelijk voor alle type patiënten een afdeling beschikbaar is en hen een perspectief op verbetering wordt geboden. Maar daarnaast hoop ik dat we onze effectiviteit meer op de kaart gaan zetten, we moeten continu blijven aantonen dat topklinische ggz meerwaarde biedt’, zegt Brouwer. Het keurmerk moet daarbij een wat hem betreft een hulpmiddel zijn om de zorg te verbeteren, niet het doel. Daarbij hoopt hij erachter te komen hoe de TOPGGz patiënten het best kan bedienen. ‘Hoeveel afdelingen moeten er nog bij komen, voor welke doelgroep en waar zouden die moeten zitten?  Daarnaast merk ik dat behalve patiëntenverenigingen ook zorgverzekeraars lovend zijn over het keurmerk. Ik hoop daarom dat afdelingen die het keurmerk hebben behaald gemakkelijker toegang krijgen tot de middelen die nodig zijn om de topklinische zorg volgens TOPGGz-normen te leveren.’

Dossier geestelijke gezondheidszorg Dossier met nieuws, opinie en achtergrond over de geestelijke gezondheidszorg (ggz). De artikelen gaan onder andere over de diverse zorgorganisaties, beddenreductie, e-health in en bekostiging van de ggz. Lees meer >>