Van Kuijk is adviserend geneeskundige bij Coöperatie VGZ en Boxem werkt als zorginkoper bij De Friesland Zorgverzekeraar. Samen deden ze voor hun masterthesis aan het Erasmus Centrum voor Zorgbestuur onderzoek naar de bekostiging van zorgnetwerken voor mensen met veelvoorkomende chronische aandoeningen. Ze keken daarbij alleen naar Diabetes type 2, COPD en CVRM. ‘Er zullen de komende jaren steeds meer mensen zijn met een van deze chronische aandoeningen’, legt Van Kuijk uit. ‘De kosten voor chronische zorg zullen daardoor enorm toenemen en er moet een manier worden gevonden om daarmee om te gaan.’

Zorggroepen voor chronische zorg
De afgelopen jaren werden er zorggroepen opgericht om de zorg voor verschillende chronische aandoeningen door middel van een zorgprogramma te verbeteren en bovendien betaalbaar te houden. Maar de Triple Aim is nog niet bereikt. Boxem: ‘We zien dat één van de onderdelen vaak behaald wordt in de chronische zorg, maar dat de andere achterblijven. Dan is de zorg bijvoorbeeld duidelijk verbeterd, maar nog steeds duur. Dus vroegen we ons af: wat is dan de oplossing?’

Organisatie van zorg
De zorg anders organiseren, dat is volgens de onderzoekers de manier om in de buurt te komen van de Triple Aim. Zo kwamen ze tijdens hun research tot de conclusie dat zorggroepen alleen er niet voor kunnen zorgen dat aan alle drie de punten wordt voldaan. De zorggroepen moeten volgens Van Kuijk en Boxem opgaan in een Regionaal Multidisciplinair Coördinatiecentrum (RMCc), waarvan naast eerstelijnszorgorganisaties ook de tweede lijn uit moet maken, zoals apothekers, wijkverpleegkundigen en paramedici. ‘Daarnaast moet er een beweging zijn van aandoeningsgerichte bekostiging naar persoonsgerichte bekostiging en moeten ziekenhuizen op een passende wijze inkrimpen. Ze kunnen verzekerden eerder verwijzen of terugverwijzen naar een hulpverlener dichter bij hen in de buurt, bij voorkeur binnen de eerste lijn’, zegt van Boxem. ‘We hebben gesprekken gehad met zorgaanbieders, beleidsmakers, financiers en wetenschappers en die zien zeker ook dat laatste als een belangrijke stap op weg naar de Triple Aim in de chronische zorg.’

RMCc
Maar ook het doorgroeien van de zorggroepen naar een RMCc is volgens de onderzoekers van belang. Dit kan volgens hen het best via een zorgnetwerk. Om dit te bewerkstelligen, moet nog wel aan 14 organisatievoorwaarden worden gedaan, ontdekten Van Kuijk en Boxem. ‘Zo is het van belang dat de professionals elkaar vertrouwen, moet er een geschikt verdienmodel zijn en een duidelijke verdeling van de rollen, taken en verantwoordelijkheden van alle partijen binnen het zorgnetwerk’, zegt Van Kuijk. ‘Ook moeten er multidisciplinaire standaarden en richtlijnen zijn, is een gezamenlijke infrastructuur nodig en moet iedereen transparant zijn over de uitkomsten. Je wilt een risicodragende organisatie hebben, vastgelegd in een juridische entiteit, waarbij duidelijk is hoe de eventuele winst, of juist het verlies, wordt verdeeld.’

Belang bekostiging chronische zorg
Vooral de bekostiging, het geschikte verdienmodel, is volgens het onderzoek belangrijk voor het realiseren van de Triple Aim. Van Kuijk en Boxem vinden bepaalde financiële prikkels uit het Alternative Quality Contract (AQC) geschikt. ‘Dit uit Amerika afkomstige contract laat zien dat een goede toepassing van financiële prikkels zowel meer kwaliteit als minder kosten kan opleveren’, zegt Boxem. Het Nederlandse stelsel hoeft hiervoor niet te worden aangepast, maar er is een goede invulling van 10 financiële prikkels nodig om een zorgnetwerk succesvol te laten zijn. Die variëren van een basisbekostiging voor alle gecontracteerden tot risicocorrectie en financiële prikkels voor de consumenten. Als aan alle organisatievoorwaarden wordt voldaan en de prikkels op de juiste wijze worden toegepast, is de Triple Aim haalbaar in de chronische zorg, denken de onderzoekers. ‘Maar het blijft lastig, want het zijn veel knoppen waaraan gedraaid moet worden om het succesvol te maken. Het kan dus, maar alleen als het merendeel daarvan op groen staat.’

Dossier Innovatie in  de zorg
Innovatie is nodig om kwaliteit en betaalbaarheid van zorg te garanderen. In dit dossier: nieuws, blogs en achtergronden over zorginnovatie.