Beide bestuurders zijn erg bezig met de morele vraag, ziet Ten Bos. Ze spreken allebei nadrukkelijk over ‘schuld’. ‘Het ergste wat je in crisismanagement kunt doen, is te snel aan evaluatie beginnen’, vindt Conny Helder. ‘We zitten er nog middenin. Laten we ons concentreren op het maken van de juiste besluiten en het doen van de goede dingen, in plaats van dat we nu al beginnen van: wat had beter gekund?’ Zij vindt dus dat de schuldvraag vooruit geschoven moet worden. Bestuurder Eddy van Doorn vindt dat bestuurders zich niet schuldig moeten voelen over een onjuiste keuze, omdat deze in onzekere tijden is genomen.
Aporie
‘Je zit met een aporie, een dilemma. Die kenmerkt zich erdoor dat welk antwoord je ook geeft: het juiste antwoord is er niet, want er is altijd een hele lading aan bezwaren tegen de keuze die je maakt. Dat is de essentie van beslissingen’, aldus Ten Bos. ‘Juist het feit dat bestuurders er niet uitkomen is essentieel voor het nemen van een beslissing.’ Beslissingen kunnen constant weer herroepen worden, een andere koers kan worden ingeslagen. Dat betekent dat je in dit soort situaties iets doet waar een mooi woord voor is, namelijk muddling through, aanmodderen.
René ten Bos is hoogleraar Filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is voormalig Filosoof des Vaderlands.