‘We zitten in een crisis die ieders leven diep beroert. Mensen raken uitgeput en snakken ernaar om op adem te komen’, zegt meditatieleraar Michael West. Vanuit zijn huis in Engeland is hij via Zoom verbonden met circa vijftig deelnemers aan de meditatieavond van de International Compassion Community for People in Health and Care. De beweging is een Nederlands initiatief van Barbara Doeleman-Van Veldhoven. Zij is oprichter en directeur van BFC Compassionate Care & Mindful Medicine. Een dag na het afkondigen van de intelligente lockdown in maart 2020 lanceerde ze het online meditatieplatform.
Meditatie
Tijdens de meditatiesessie nodigt West de deelnemers uit om hun ogen te sluiten. Met tussenpozen spreekt hij af en toe wat zinnen met een prettige, vriendelijke en kalmerende stem. ‘Je hoeft nu niets meer te controleren… Je hoeft niets meer te regelen… Probeer om met je aandacht alleen maar in het heden te zijn en waar te nemen wat er opkomt… Probeer geen weerstand te bieden aan de stroom aan gedachten, maar accepteer wat er opkomt… Mediteren gaat niet over een abstract doel in de toekomst, maar over met mildheid en zonder inspanning in het hier en nu zijn.’
West bereidt de meditaties niet voor met een vast format. Hij zegt wat in hem opkomt. ‘Ik laat de rivier stromen. Als je gaat peddelen, verstoor je het water. Het is een voorrecht om deze meditaties te mogen leiden.’
Michael West
Naast meditatieleraar is Michael West organisatiepsycholoog. Hij verdiept zich al veertig jaar in effectief teamwerk, cultuurverandering en leiderschap. West, verbonden aan de Lancaster University en thought leader van het invloedrijke Kings Fund, is binnen de NHS bedenker en promotor van het concept ‘compassievol leiderschap’. Het is mede aan de tomeloze inzet van West te danken dat de NHS ‘compassie’ in 2017 als kernwaarde heeft geadopteerd.
Effectief teamwerk
Ook voor effectief teamwerk is mediteren erg goed, zegt West. ‘Als teams vaker uit de dagelijkse tredmolen stappen en de tijd nemen voor reflectie en meditatie, presteren ze beter. Ze werken effectiever en zijn productiever.’
Zorgprofessionals mediteren
Via Zoom geven internationaal bekende meditatieleraren elke avond van 20.30-21.00 een half uur meditatie. Dagelijks mediteren zo enkele tientallen zorgprofessionals samen om de hectiek van een drukke werkdag los te laten en mentaal-emotionele veerkracht te verstevigen. ‘Natuurlijk met geen enkele pretentie dat meditatie hét antwoord is op de huidige crisis, maar we weten uit onderzoek dat meditatiebeoefening wel bij kan dragen aan innerlijke balans en mentaal-emotioneel welbevinden van het individu’, zegt Doeleman-van Veldhoven.
Het internationale meditatieplatform is een online ontmoetingsplek voor zorgpersoneel met interesse in mindfulness en compassie. Ze ontmoeten elkaar in de virtuele ruimte en mediteren met elkaar. Ook worden er Q&A sessies en webinars georganiseerd voor de community. Het platform telt ruim driehonderd leden uit Nederland, Engeland, Ierland en Canada. Inmiddels zijn er circa veertig meditatieleraren bij aangesloten. Doeleman-van Veldhoven: ‘Wij krijgen bijna dagelijks e-mails van deelnemers die delen hoe bijzonder zij het vinden om met andere zorgprofessionals een moment van verstilling, reflectie en meditatie te beleven. Het zijn allemaal mensen die het werken in de zorg vanuit hun dagelijkse praktijk begrijpen.’
Zorgbestuurders en meditatie
Een toenemend aantal zorgbestuurders heeft interesse voor de vruchten die geplukt kunnen worden van mindfulnesstraining en meditatiebeoefening voor zichzelf, merkt Doeleman-van Veldhoven. Toch vinden zorgbestuurders het soms spannend om meditatie aan hun personeel aan te bieden. ‘Bestuurders erkennen dat mediteren goed is voor hun eigen mentale veerkracht. Maar ze vragen zich af of hun personeel er ook zo over denkt. Dat verklaart hun terughoudendheid. Gelukkig keert het tij. Inmiddels hebben verschillende ziekenhuizen de dagelijkse meditaties en Q&A sessies voor het personeel toegankelijk gemaakt.’
Maastricht UMC+
Een voorbeeld is het Maastricht UMC+, dat al het zorgpersoneel toegang biedt tot de dagelijkse meditatiesessies van de International Compassion Community for People in Health and Care. ‘Mediteren helpt mensen beter te luisteren naar zichzelf en beter voor zichzelf te zorgen. Ze leren ook beter naar anderen te luisteren.’
Verantwoordelijkheid
Dat schept voor leiders extra verantwoordelijkheid, stelt Doeleman-van Veldhoven. ‘Als je goed luistert, komen er ook altijd dingen naar boven die je liever niet hoort.’ ‘Het is juist de verantwoordelijkheid van leiders om met open hart en geest aandacht te besteden aan moeilijkheden en problemen’, vult West aan. ‘Goed luisteren, meevoelen en problemen oplossen.’
Michael West in Nederland
Het werk van West is ooit in Nederland geïntroduceerd door Doeleman-van Veldhoven en tussen hen is een nauwe samenwerking en vriendschap ontstaan. West was op 9 juli keynote op een inspiratiedag voor zorgbestuurders, die Doeleman-Van Veldhoven organiseerde. Op 29 november zijn West en Doeleman-van Veldhoven beiden spreker op het Zorgvisie-congres Mentale nazorg.
