Vier jaar geleden belandde de vader van de Spaanse neuropsychologe Sarah Signo tijdens een vakantie op de intensive care (IC) van het VUmc. Signo bleef twee maanden met haar moeder en zus in Amsterdam. Ze was erg onder de indruk van de kwaliteit van zorg. De speciale familiekamers op de IC-afdeling, waar familie zich kon terugtrekken om emoties te verwerken, beschouwde ze als een enorme luxe. De empathie van artsen en verpleegkundigen was enorm. Na twee maanden kon haar vader terug naar huis. ‘Ze hebben zijn leven gered.’

Het gaat mis op IC in Barcelona

Een jaar geleden ging het weer mis. Haar vader overleed na één maand verblijf op een IC in Barcelona. Het contrast in en rondom de zorg met het VUmc was groot. ‘In Spaanse ziekenhuizen heerst een strak regime van bezoektijden. We mochten maximaal twee uur per dag komen. Een uur in de ochtend en een uur in de middag. In het VUmc kwamen we acht uur per dag. Dat was zo belangrijk, want dat hadden mijn vader en wij nodig.’

De behoefte van familie IC-patiënten

Dit jaar kwam Signo terug naar het ziekenhuis waar ze zo’n goede ervaring had gehad, voor een postdoc-onderzoek naar de ervaring van familie van patiënten. Ze vroeg twintig Nederlandse families naar hun wensen, verwachtingen, ervaringen en gevoelens. ‘Goede communicatie en empathie vindt familie het belangrijkste. Een opname op de IC is zo’n intense en heftige ervaring. Familieleden hebben veel angst en stress. Ze hebben behoefte aan veiligheid. Artsen en verpleegkundigen kunnen die geven met goede informatie en empathie. De empathie zit ook veel in de details. Wij wilden 24 uur per dag bij mijn vader zijn, maar de artsen en verpleegkundigen zeiden dat dit veel te zwaar was. Zij adviseerden ons dat we ook vooral de stad in moesten gaan, een museum bekijken om de zinnen te verzetten. De ervaring bij het VUmc leerde mij meer in het hier-en-nu te leven, want de toekomst is zo onzeker.’

Rust en stilte op familiekamers IC

Signo onderzocht ook het verschil tussen Spaanse en Nederlandse families. Dat zit vooral in de manier waarop ze emoties uiten. ‘De Nederlanders spraken allemaal zo beheerst en kalm. In de familiekamers was er veel stilte en rust. Spanjaarden uiten hun emoties veel meer. Over het bestaan van de familiekamers deden Nederlanders ook zo onderkoeld naar Spaanse maatstaven. Alsof het heel normaal was, terwijl ik als Spanjaard ze onvoorstelbaar vind. In Spaanse ziekenhuizen sta je ergens in een hoekje van een gang te praten met een arts of verpleegkundige.’

Te veel techniek, te weinig aandacht

De Spaanse ziekenhuizen hebben niet voldoende aandacht voor familieleden vindt Signo. ‘Ze hebben wel empathie, maar er is vooral prioriteit voor de technische behandeling van de patiënt. En er is niet veel tijd voor interactie met de familie. De familie krijgt te weinig aandacht, terwijl familie en patiënt één zijn. Patiënten hebben hun familieleden nodig en vice versa.’

Fotocollage

Met haar project wil Signo graag meer aandacht vragen voor het belang van de familie in de Spaanse ziekenhuizen. Tijdens haar verblijf in Amsterdam gaf Signo een fotocollage met foto’s van haar vader en familie uit de afgelopen vier jaar aan Armand Girbes, hoofd IC van het VUmc, om te laten zien wat de familie Signo in die vier extra jaren had gedaan. Girbes was nauw betrokken bij de behandeling, mede omdat hij Spaans spreekt. De uiting van dankbaarheid raakte hem en inspireert hem en zijn team. ‘Dit is waar het in de zorg om gaat.’