De zorgsector staat voor grote uitdagingen: de vraag naar zorg blijft stijgen, de patiënt wordt mondiger, specialisatie wordt afgedwongen door zorgverzekeraars en zorginstellingen moeten meer met minder zien te doen. Effectiever en efficiënter functioneren is voor zorginstellingen een must om staande te blijven bij al deze ontwikkelingen. Het elektronisch patiëntendossier (epd) speelt bij deze veranderingen een belangrijke rol. Niet alleen draaien de zorgprocessen er inmiddels grotendeels op, het epd vormt de basis voor integratie van de zorgprocessen zowel binnenshuis, als daarbuiten met de zorgverleners in het netwerk.
Vrijwel alle ziekenhuizen beschikken over een epd maar de epd-implementaties blijven behoorlijke uitdagingen. Een epd-implementatietraject is omvangrijk en complex. Opvallend genoeg delen zorginstellingen hun ervaringen met de implementatie en het gebruik van het epd weinig met elkaar. Een jaarlijks terugkerend onderzoek van Quint Wellington Redwood geeft de zorgsector meer inzicht in de levenscyclus van het epd. In een drieluik komen de belangrijkste uitkomsten uit het onderzoek van 2015 naar voren. Dit is het eerste deel.

Positieve bijwerkingen
De deelnemers aan het onderzoek geven aan dat ze met het epd succesvolle stappen hebben gezet om de ondersteuning van het primaire zorgproces te optimaliseren. Ze constateren ook dat de implementatie van het epd positieve neveneffecten op de organisatie heeft gehad. Zo is de hele organisatie gaan begrijpen dat ict-projecten, het eigenaarschap van applicaties en systemen, en de invulling van het informatiemanagement niet alleen vraagstukken zijn voor de ict-afdeling, omdat het oplossen ervan cruciaal is voor de performance van de gehele organisatie.
Dankzij de invoering van een epd zijn ook flinke stappen gezet in het borgen van de continuïteit van de ict-dienstverlening. Denk hierbij aan de beschikbaarheid van de systemen en het voorkomen van verstoringen.
Tot slot zeggen de respondenten dat het epd een boost heeft gegeven aan de verdere digitalisering van de zorg: integratie van medische technologie, ontsluiting van informatie voor de patiënt en/of gerelateerde zorgverleners en integratie van systemen, ook over de grenzen van de eigen organisatie heen. Dat geeft wel aan hoe belangrijk IT in het algemeen en het epd in het bijzonder is. IT gaat in hoog tempo van een ondersteunende positie naar een centrale functie waarbij naast de digitalisering van de processen ook de robotisering, de domotica en de klinische technologie een vooraanstaande plaats krijgen.

Tevredenheid
Nederlandse zorginstellingen zijn tevreden met hun huidige epd: ze waarderen het  gemiddeld met een 6,9. De tevredenheid groeit naarmate de ziekenhuizen de besturing van het systeem beter op orde hebben, de processen binnen IT verbeteren en als er veel aandacht is voor de verandering in werkwijze die een epd met zich meebrengt.
Hoewel het zelfgebouwde epd de hoogste gebruikerstevredenheid heeft, kondigen zorginstellingen met zo’n epd aan binnenkort over te stappen op een standaard ‘off the shelf’-systeem. De kosten daarvan liggen, vooral door de lagere onderhoudskosten en de mogelijkheid gebruik te maken van de ‘best practices’ van zo’n systeem, op langere termijn aanmerkelijk lager dan bij zelfbouw. Bovendien is het onderhoud ook op langere termijn geborgd. Daarbij komt dat koppelingen met andere systemen dikwijls eenvoudiger te realiseren zijn, eveneens een kostendrukkende factor. Zo heeft invoering van een epd niet alleen een positieve uitwerking op de kwaliteit van de zorgprocessen maar ook op de bedrijfsvoering.
Het gebruik van standaardsoftwarepakketten is overigens niet typerend voor de zorgsector; het is een duidelijke trend in alle sectoren.

De onderzoekers hebben de respondenten ook gevraagd naar de belangrijkste hindernissen en uitdagingen waarmee ze tijdens de implementatie van het epd geconfronteerd zijn, en hoe ze die hebben aangepakt. De uitkomsten leest u volgende week in het tweede deel van dit drieluik.

Angelique Boekee, Client Director Zorg bij Quint en medeauteur van het onderzoeksrapport