Het interview in Zorgvisie ICT Magazine met inspecteur Johan Krijgsman vond plaats na publicatie van een kritisch rapport van de IGJ in mei van dit jaar. Het rapport gaf een verslag van tien inspectiebezoeken aan zes ziekenhuizen en vier ggz-instellingen. Aan zorg-ict en e-health valt bij Nederlandse zorgorganisaties nog veel te verbeteren, was de conclusie van de inspectie.

Slechts twee van de tien bezochte organisaties had de informatiebeveiliging volledig op orde, in de zin dat men voldeed aan de hiervoor geldende norm NEN 7510. ‘Dat betekent niet per se dat bij de andere acht instellingen mogelijk sprake was van technische onvolkomenheden. Maar vooral dat er gebreken zijn in de organisatorische aanpak,’ licht Johan Krijgsman toe.

Niet helder

NEN 7510 richt zich in de eerste plaats op het lerende vermogen van de organisatie. ‘Plan, do, check, act; audits doen en jezelf voortdurend verbeteren. Dat moet je regelen, dat moet verankerd zijn in de werkwijze van de organisatie, en de meeste bezochte instellingen hadden dat dus nog niet goed geregeld.’

Dat een deel van de zorgaanbieders de besluitvorming rondom e-health nog niet duidelijk had ingericht, hangt hiermee samen, denkt Krijgsman. Het was dan bijvoorbeeld niet helder hoe de organisatie de volgorde bepaalt tussen verschillende projecten, of wie precies beslissingen neemt en wie daarbij kan adviseren.

‘Bij veel projecten ontbrak een risicoanalyse, of zelfs een programma van eisen. En als je niet nadenkt over de vraag wat je wilt, is de kans natuurlijk groot dat je iets krijgt wat niet goed functioneert.’

Hoge kosten

Overigens heeft deze constatering geen betrekking op de grootste ict-projecten in de organisatie, zoals de aanschaf en de implementatie van een nieuw epd. ‘Dat zijn zulke omvangrijke operaties, met de bijbehorende hoge kosten, dat men zich ervan bewust is dat mislukken geen optie is.’

Maar e-health en ict in een zorgorganisatie omvatten veel meer dan het epd. ‘Het gaat om een veelheid van kleine en middelgrote projecten, van de aanschaf van een zorgrobot tot een systeem van telemonitoring bij hartfalen, en alles wat daar tussen ligt. De besluitvorming over die minder grote projecten was in veel gevallen onvoldoende gestructureerd. Niet alleen met betrekking tot de aanschaf van systemen, maar ook tot de bijbehorende aanpassing van het primaire proces. Want als je patiënten thuis gaat monitoren, dan moet je de zorg natuurlijk wel anders inrichten.’

Goed nieuws

Het goede nieuws is wel dat het enthousiasme in de bezochte instellingen groot was, aldus Johan Krijgsman. ‘Dat gold voor alle niveaus in de organisatie. Bestuurders zijn doordrongen van het belang van ict. Zorgverleners komen regelmatig met eigen digitale projecten.’

Ook de betrokken patiënten zijn doorgaans enthousiast. Johan Krijgsman: ‘De meeste instellingen die we hebben bezocht, betrokken de cliëntenraad actief bij nieuwe plannen. Patiënten konden vaak meedenken of testen in projecten. Patiënten deden ook mee aan onderzoek naar het succes van een toepassing.’

Verbeterplan

De instellingen die een onvoldoende scoorden, kregen door de IGJ een verbeterplan opgelegd. Johan Krijgsman: ‘Zo’n plan moet duidelijk maken welke stappen je gaat nemen om de situatie te verbeteren, en op welke termijn je dat zult doen. We gaan ervan uit dat binnen een periode van een jaar verbeteringen zichtbaar moeten zijn. En we gaan dat zeker ook weer controleren.’