De overgang van de geriatrische revalidatiezorg van de langdurige zorg naar de Zorgverzekeringswet (ZVW) in 2013 pakt goed uit. De ligduur in de ZVW is een stuk korter en in enkele jaren zelfs bijna gehalveerd, zo blijkt uit cijfers van brancheorganisatie ActiZ. Was de ligduur onder het AWBZ-regime nog zo’n 55 tot 80 dagen in 2013, afhankelijk van de ernst van de aandoening, tegenwoordig bedraagt de ligduur 35 dagen voor eenvoudige aandoeningen aan de gewrichten tot circa 55 dagen voor mensen die een beroerte hebben gehad.

Geriatrische revalidatiezorg groeit

Daarnaast worden er ook steeds meer mensen geholpen. In 2008 ontvingen 28.000 ouderen revalidatiezorg. Van hen keerde 60 procent na behandeling terug naar huis. In 2015 waren er 45.000 patiënten, van wie 80 procent weer naar huis kon. Het budget is niet meegegroeid. In 2008 was er, net als nu, zo’n 750 miljoen euro beschikbaar voor geriatrische revalidatiezorg. Daarmee is de sector anderhalf keer zo groot als de reguliere revalidatiezorg. ‘De revalidatiezorg is het best bewaarde geheim in de ouderenzorg’, zegt Karin Lieber, woordvoerder namens ActiZ en bestuursvoorzitter van Zinzia in Wageningen. ‘We laten zien wat de toegevoegde waarde is van het geld dat naar de geriatrische revalidatiezorg gaat.’

Dynamiek in Zorgverzekeringswet

De opvallende prestaties zijn volgens Lieber te danken aan de andere dynamiek in de ZVW. ‘In de AWBZ was er goede herstelzorg, maar de accenten lagen anders. De zorg was minder gericht op snelle terugkeer naar huis. Dat is nu wel expliciet het doel. Dat heeft ook te maken met de financiering. Die was in de AWBZ gekoppeld aan verblijf. In de ZVW loopt de financiering via dbc’s. De dbc’s gaan over revalidatietraject met een begin en eind, gericht op herstel en terugkeer naar huis. Om terugkeer naar huis mogelijk te maken, werken verpleeghuizen intensief samen met thuiszorgaanbieders en huisartsen. Ook de familie en andere mantelzorgers moeten in stelling worden gebracht.’

Vakinhoudelijke professionalisering

Daarnaast speelt de vakmatige ontwikkeling van verschillende beroepsgroepen een belangrijke rol, stelt Lieber. ‘De specialisten ouderengeneeskunde kennen inmiddels een gespecialiseerde kaderopleiding geriatrische revalidatiezorg. Ook de vakinhoudelijke kennis van paramedici en verpleegkundigen heeft een vlucht genomen.’

Ambulante geriatrische revalidatiezorg

Een nieuwe ontwikkeling is de ambulante geriatrische revalidatiezorg, de verschuiving van de geriatrische revalidatiezorg naar huis. Patiënten slapen thuis en komen alleen nog naar het verpleeghuis voor een dagbehandeling. De verwachting is dat daardoor uiteindelijk minder opnames nodig zijn. ‘Het gaat om de juiste zorg op de juiste plek. De geriatrische revalidatiezorg is een belangrijke schakel om ervoor te zorgen dat kwetsbare ouderen niet nodeloos een relatief kostbaar ziekenhuisbed bezetten. Met het Eerstelijns Verblijf en de inzet van de specialist ouderengeneeskunde kan de geriatrische revalidatiezorg van toegevoegde waarde zijn in de keten van zorg voor kwetsbare ouderen. Wij kunnen helpen bij het realiseren van de ambitie uit het regeerakkoord om mensen op de juiste plek te helpen.’

Wetenschappelijke onderzoeksagenda

Onlangs spraken veldpartijen een wetenschappelijke onderzoeksagenda af. Er zal meer onderzoek komen naar onder meer triage, zorgpaden, revalidatie aan dementerenden, ambulante revalidatie en goede manieren om uitkomsten van zorg te meten. Onderzoek moet duidelijk maken welke behandelingen bewezen effectief zijn, kosteneffectief zijn en goede kwaliteit van zorg geven.