De provincie Limburg had om het advies gevraagd naar aanleiding van de garantiestelling aan het sociaal plan van Orbis Medisch Centrum in Sittard in september vorig jaar. Daarna klopten ook andere ziekenhuizen aan bij de provincie voor financiële steun bij bouwplannen. Het Laurentius ziekenhuis in Roermond wil een garantiestelling van tien miljoen euro. Het Atrium in Heerlen heeft om een achtergestelde lening van twintig miljoen euro gevraagd.
Steunaanvragen ziekenhuizen
Het rapport stelt dat het geen taak is van lokale overheden om steun te verlenen aan één of meer ziekenhuizen, omdat dit de samenwerking tussen alle ziekenhuizen doorkruist. Volgens het rapport zijn goede bouwplannen binnen de financiering van de zorg haalbaar: “Als dat niet zo is, moeten er vooral vragen worden gesteld bij de haalbaarheid en inhoudelijke kwaliteit van die plannen.” De provincie beslist op begin juni over de steunaanvragen van het Laurentius en Atrium.
Medische netwerken
Voor de toekomst voorziet Twynstra Gudde de ontwikkeling van twee medisch-specialistische netwerken, één in Noord- en één in Zuid-Limburg. Binnen beide netwerken zullen de specialismen anders worden verdeeld. Dat betekent dat ziekenhuizen zich gaan specialiseren en niet meer alle medisch-specialismen zullen aanbieden. Dat geldt ook voor functies die binnen de basiszorg vallen, voor zover de mededingingswetgeving dat toelaat.
Regierol voor verzekeraars
Lokale overheden moeten zich niet bemoeien met hoe de intensievere samenwerking vorm krijgt. De regierol moeten ze overlaten aan zorgverzekeraars. Die moeten samen met de ziekenhuizen de samenwerking gestalte geven. Ze moeten dat op een manier doen die aansluit bij de professionele en zakelijke belangen van de medisch-specialisten die in maatschappen werken.
Noord-Limburg
In Noord-Limburg gaan het VieCurie Medisch Centrum in Venray en het Laurentius intensiever samenwerken. Het Sint Jans in Weert moet beslissen of het hieraan mee doet of aansluiting zoekt bij Brabantse ziekenhuizen.
Zuid-Limburg
In Zuid-Limburg kunnen de samenwerkingsplannen van het Atrium en Orbis de aanzet zijn tot een medisch-specialistisch netwerk. Orbis zou zich moeten richten op een zo groot mogelijk volume aan basiszorg en niet-spoedeisende zorg. De bouwplannen van Atrium moeten compacter en waar mogelijk complementair aan Orbis, aldus de Twynstra Gudde-onderzoekers
Overcapaciteit Zuid-Limburg
Opvallende bevinding is dat er in Zuid-Limburg meer ziekenhuisopnamen worden gedaan dan op grond van de bevolkingsopbouw verwacht zou mogen worden. Volgens Twynstra Gudde is dat niet te verklaren door een ongezonde leefstijl. Een klein deel is toe te schrijven aan ‘verkeerde-bedden’-problematiek. De onderzoekers concluderen dat er een fikse overcapaciteit aan bedden is in Zuid-Limburg.
Voor en na 2020
De zorgvraag zal in Limburg tot 2020 stijgen. Voor de vraag naar ziekenhuiszorg rekenen de onderzoekers twee scenario’s door. In beide scenario’s blijft er een overschot aan bedden in Zuid-Limburg. Wel zal het karakter van de zorg veranderen. Het ziekenhuis wordt meer een behandelhuis met meer dagopnamen dan nu. Wat er na 2020 gaat gebeuren is moeilijk in te schatten. Vanaf 2020 krimpt de bevolking met 14 procent, maar neemt wel het aantal 75-plussers met vijftig procent toe. Dat zal in ieder geval leiden tot meer verpleeghuiszorg.
Over de grens
Verder verwachten de onderzoekers dat er in de toekomst meer mensen de grens over zullen gaan. Dat doen nu nog maar weinig mensen. De toekomstige zorgvrager zal kritischer en mondiger zijn. (Zorgvisie – Bart Kiers)
Lees ook:
Laurentius krijgt nog geen steun van provincie
Provincie bereid Atrium te steunen
Rechter: overheid mag Orbis steunen
Klink: geen postcodebeleid bij UMC’s
Zorgvisie magazine
Interesse in meer achtergronden? Word nu abonnee van Zorgvisie.
Viets, 2e-kamerlid: Natuurlijk mogen private ondernemingen zoals ziekenhuizen geen overheidssteun krijgen.
Hoe zit dat met die steun aan die voetbalkluppies???
Er moet serieus worden nagedacht over de toekomst van het maatschappelijk middenveld. Een betere en doorwrochtere doordenking van de sociale onderneming is daarbij op zijn plaats. Overheden maar ook particuliere vermogensfondsen zouden daarin aandeelhouders kunnen worden. Zo krijgen zij grip op het beleid, maar worden tegelijkertijd gedwongen binnen maatschappelijke normen te blijven opereren.
Natuurlijk mogen private ondernemingen zoals ziekenhuizen geen overheidssteun krijgen. Slechts indien de continuïteit van zorg in gevaar komt, moet de Rijksoverheid ingrijpen. Immers volgens de Grondwet is er recht op goede en bereikbare zorg (financieel en qua afstand).
Uit het bovenstaande volgt niet dat er een rol is voor de zorgverzekeraars buiten dat van het uitbetalen van een verzekerde behandeling volgens afgesproken prijzen en het zoeken van zorg voor zijn verzekerden. Het voorkomen van wachtlijsten is in mijn ogen wel een taak van een zorgverzekeraar Het afdwingen van fusies niet. Sterker een zorgverzekeraar die fusies afdwingt in een regio kan de NMA op zijn weg vinden.
Natuurlijk zal door de bevolkingskrimp een afname van behandelingen plaatsvinden in de Limburgse ziekenhuizen. Samenwerking/fusies zijn dan een antwoord. Maar gezien de ligging van Limburg wordt het tijd dat men ook over de grenzen gaat kijken. Dit geldt zeker voor Zuid-Limburg. Dat is geen eiland. Juist die samenwerking over de grenzen kan leiden tot een vernieuwende en goede zorg voor de Limburgers. Ondersteuning op het gebied van regels en het weghalen van dat soort belemmeringen, daar moet de provincie Limburg en de Rijksoverheid de ziekenhuizen bij helpen.
TG heeft gelijk voorzover het financiële steun a fonds perdu zou betreffen die niet voortkomt uit de noodzaak een bepaalde voorziening voor een specifiek deel van de bevolking te behouden. Want dat verhoudt zich niet met de wens meer op rendement te sturen.
Twee andere vormen van steun zijn wel van belang. De ene is de immateriële steun voor de voorziening, in de sfeer van loyaliteit, lotsverbondenheid en steun vanuit de samenleving. En de andere is het deelnemen in de financiering op zakelijke gronden. Investering in een ziekenhuis zou bijvoorbeeld een prima alternatief kunnen zijn voor het beleggen van de opbrengsten van de aandelen van de energiebedrijven in fondsen of financiële instellingen. Zo’n publiek aandeelhouderschap, voortkomend uit stakeholderschap, geeft de overheid tevens enige invloed op een aantal sleutelbeslissingen in de organisatie (zoals benoeming toezichthouders, vaststellen jaarrekening en bestemming eventuele winst.
Over zo’n financiële betrokkenheid zou meer moeten worden nagedacht.