De grootste winst op het gebied van medicatieveiligheid in de langdurige zorg en de zorg thuis kan worden geboekt als apothekers medicatieoverzichten van cliënten ter beschikking stellen aan de zorgmedewerker en de zorginstelling. “Om zo’n lijst te maken is samenwerking nodig met de huisarts die de medicatie voorschrijft en de apotheker die het overzicht heeft over de medicatie van een cliënt”, zegt Antoinette Bolscher, voorzitter van de Taskforce Medicatieveiligheid. Niet altijd willen alle partijen meewerken, staat in het IGZ-rapport: “De inspectie kreeg van een aantal zorgaanbieders het signaal dat apothekers vinden dat de extra werkzaamheden voor het vervaardigen van medicatieoverzichten onvoldoende in de prestatiebeschrijvingen en de bijbehorende financiering zijn meegenomen.”
Gebrek
Tot nu toe moesten zorgmedewerkers bij het verstrekken van medicatie vaak werken op een zelf gemaakte lijst van potjes en doosjes die men bij de cliënt aantrof. Het gebrek aan logistieke structuur bij medicatie leidt tot veel fouten, zo bleek uit een onderzoek van de Inspectie van de Gezondheidszorg vorig jaar. De inspectie trof twee jaar geleden bij bijna tweehonderd instellingen in de langdurige zorg en zorg thuis hoge tot zeer hoge risico’s bij medicatie aan. De IGZ heeft nu, een jaar later, een vervolgonderzoek bij dezelfde instellingen uitgevoerd. Daaruit komt naar voren dat vooral het beschikbaar stellen van medicatielijsten door de apothekers, in alle sectoren het aantal hoge en zeer hoge risico’s met 80 procent of meer afgenomen: verpleeghuizen 84 procent, verzorgingshuizen 89 procent, gehandicaptenzorg intra- en semimuraal 80 respectievelijk 87 procent en thuiszorg 87 procent.
Taskforce
Naar aanleiding van het eerste IGZ-onderzoek hebben branche- en cliëntorganisaties een taskforce medicatieveiligheid opgezet. Volgens Antoinette Bolscher van de Taskforce is een belangrijke oorzaak van de medicatiefouten dat er veel partijen bij betrokken zijn: “De huisarts, de apotheker de zorgorganisatie, de cliënt, ieder doet zijn ding. Maar als ze niet samenwerken, wordt het risico op fouten groot.” Volgens Bolscher is het belangrijk dat partijen zich ervan bewust zijn dat ze elkaar moeten informeren. “Als er wijzigingen in de medicatie zijn, moet de huisarts dat doorgeven aan de apotheek, maar ook aan de zorgorganisatie, die dat weer aan de zorgmedewerker doorgeeft.” Volgens Bolscher een “ingewikkeld proces, dat samenwerking tussen de ketens vereist”. De Taskforce komt in november dit jaar met een plan van aanpak voor alle betrokkenen om de medicatieveiligheid te borgen.
Verantwoordelijkheden
De inspectie constateert ook dat door goede afspraken de verantwoordelijkheden rond de medicatieverstrekking in de keten duidelijker zijn. Dat is niet altijd gemakkelijk, aldus de inspectie: “Een aantal thuiszorgorganisaties signaleerde dat sommige huisartsen hun patiënten adviseerden om naar een andere thuiszorgorganisatie over te stappen. Zij vonden het te lastig om te voldoen aan de terechte vraag van de thuiszorgorganisatie om voor voorbehouden handelingen een uitvoeringsverzoek te schrijven.” (Zorgvisie – Carolien Stam)
Lees ook:
Dossier Medicatieveiligheid
Actueel medicatieoverzicht ouderenpsychiatrie ontbreekt
Medicatiesoftware maakt gevaarlijke fouten
Helft minder medicatiefouten door gebruik barcodes
Ik mis in dit verhaal de specialisten (ziekenhuizen), die ook hun eigen medicatie voorschrijven.
Voorts is een waarschuwing op zijn plaats: de internetapotheek zal verstorend kunnen werken.
In blister en Baxter verpakkingen van de apotheek eb bijbehorende aftekenlijsten komen ook regelmatig fouten voor die dan weer gevonden worden door de verzorging in verpleeg en verzorgingshuizen
Ik vind dat apothekers ook aftekelijsten moet verstrekken in de thuissituatie. De medewerkers van de thuiszorg mogen geen medicatienamen en doseringen meer zelf noteren op toedien of aftekenlijsten. Hierop wordt gecontroleerd door de IGZ en ook vanuit de HKZ worden hier tekortkomingen geschreven. Apothekers willen hier echter niet aan meewerken.
Hoe kunnen we dit oplossen?
Het verstrekken van toedieingslijsten vind ik bij de basiszorg horen aan verzorgings of verpleeginstellingen. De discussie wat voor tarief er dan bij hoort staat hier los van. Elke apotheek zou zijn verpleeghuispatienten moeten kunnen en willen voorzien van adequate lijsten.
Komt dit door de medicatieoverzichten of door de kant en klaar aangeleverde weekdoseersystemen??
Jammer, dat in het hele bericht het Elektronisch Medicatie Dossier niet voorkomt. Dat is DE manier om te zorgen dat iedere betrokkene over de actuele medicatielijst beschikt, zonder dat dit extra werk betekent voor de apotheker of huisarts.