Er is nog ongeveer drie miljoen euro nodig om te starten met de eerste zeven van in totaal 35 onderzoeken. Vier wetenschappelijke verenigingen (KNO, gynaecologen, orthopeden en neurologen) hebben concrete plannen klaar liggen om onderzoek te doen naar de effectiviteit van bepaalde behandelingen. Gezamenlijk kunnen die plannen 38,5 miljoen euro aan besparingen opleveren, zegen de medisch specialisten. De kosten van de onderzoeken bedragen 1,5 miljoen euro. ZonMW wil bijdragen.
André Rouvoet
De medisch specialisten zouden graag zien dat ook zorgverzekeraars een duit in het zakje doen. Zij profiteren immers ook van de daling van de zorgkosten. Maar de verzekeraars houden in eerste instantie de boot af. Zorgverzekeraars Nederland (ZN) vindt dat de dokters of de overheid het evaluatieonderzoek uit eigen zak moeten betalen. ‘Zorgverzekeraars zijn geen pinautomaat’, zegt ZN-voorzitter André Rouvoet. ‘We hebben geen eigen geld. Het is allemaal van de premiebetaler. Daar moeten we dus heel zorgvuldig mee omgaan. Individuele verzekeraars kunnen natuurlijk wel een eigen afweging maken.’
Shared savings fonds
De OMS roept de partners in het zorgveld en politiek Den Haag op om een zogeheten shared savings fonds op te richten, waarmee de miljoenenbesparingen kunnen worden gerealiseerd. OMS-bestuurder Marcel Daniëls: ‘De kosten gaan hier voor de baten uit, dus dat vereist moed en verantwoordelijkheid van de investeerders. Maar als we als maatschappij niet investeren in deze onderzoeken zijn we een dief van onze eigen portemonnee.’ De OMS en de betrokken wetenschappelijke verenigingen investeerden zelf al 1 miljoen euro in de onderzoeksopzet.
Verstandig kiezen
Bij verschillende aandoeningen kan een medisch specialist kiezen uit diverse behandelopties, maar is onduidelijk welke behandeling het meest effectief is. Daniëls: ‘Er leiden meerdere wegen naar Rome, maar we willen graag de beste weg nemen.’ Het grootschalige onderzoek maakt deel uit van de campagne Verstandig Kiezen van de OMS, de wetenschappelijke verenigingen en ZonMw. Deze campagne is een concrete uitwerking van het Zorgakkoord dat de OMS vorig jaar sloot met het kabinet. Met dit akkoord moeten de kosten in de curatieve zorg de komende jaren significant worden verminderd.
Behandelingen
Op het congres maakte de OMS namens de wetenschappelijke verenigingen bekend welke behandelingen van welke zeven aandoeningen worden onderzocht. Het gaat om chronische neus- en bijholteontsteking (jaarlijks 15.000 patiënten), polsbreuk bij ouderen (12.000 patiënten), complicaties in zwangerschappen bij meisjes die in de prepuberteit problemen hadden met de urineverwerking (onbekend aantal), effectiviteit van kunstmatige inseminatie (jaarlijks 30.000 behandelingen), behandeling van een beknelde armzenuw (komt voor bij 9 procent van de vrouwen, 0,5 procent mannen), de zin van het doorgaan met groeihormoonbehandeling bij kinderen (1500 kinderen). Daarnaast gaan anesthesiologen testen of directe gesprekken met patiënten na afloop van een operatie kunnen zorgen voor minder fysiek ongemak. De anesthesist – specialist in verdoving tijdens operaties – heeft na de operatie zelden contact met patiënten.
Potentie
Daniëls: ‘Als blijkt dat het een korte behandeling even effectief is als een langere, bijvoorbeeld bij kinderen met groeiachterstand die hormonen krijgen, dan zijn we veel minder geld kwijt aan de behandeling. Hetzelfde geldt voor de vraag of je als patiënt met chronische neus- en bijholteontsteking beter af bent met een operatie of met medicijnen. Hier zitten enorme potentiële kostenbesparingen.’
Er had natuurlijk moeten staan: ‘uit eigen zak’ en ‘Het enige dat je daarbij nog moet doen’. En een aanvulling: ‘uitgaande van een goed declaratiesysteem’.
Dat zorgverzekeraars geen wetenschappelijk onderzoek naar de kosteneffectiviteit willen financieren en stellen dat artsen dat uit eigen onderzoek moeten betalen is een zeer kwalijke zaak. De zoveelste reden waarom de (semi)private zorgverzekeraars (weer) zouden moeten opgaan in één, publieke zorgverzekeraar. Zie voor de andere redenen http://www.gezondezorg.org/een-zorgverzekeraar.
Maar ook een paar kanttekeningen bij de opstelling van de OMS:
1. Begin met een literatuuronderzoek. Kost een fractie van een klinisch wetenschappelijk onderzoek, en voorkomt wel mogelijk het opnieuw uitvinden van het wiel.
2. Uitkomstfinanciering (gemeten daadwerkelijke zorguitkomsten plus een of enkele pathologie-indicatoren, afgezet tegen de gedeclareerde kosten) vormt zelf al een feedbackssyteem over de kosteneffectiviteit. Het enige dat je dat nog moet doen is uitzoeken welke methode de meeste kosteneffectieve zorgaanbieder toepast.
Vanuit de zorgverzekeraars bezien is dit onderzoek louter een verliespost. Als het onderzoek slaagt, dan wordt het overal ingevoerd en houdt de verzekeraar die dit onderzoek financierde er geen concurrentievoordeel aan over. Hij moet de onderzoekskosten echter wel van zijn resultaat aftrekken. En als het onderzoek slechte resultaten laat zien, dan zijn er alleen maar kosten.
Hoe onaantrekkelijk moeten we dit maken voor de verzekeraars? Denk liever oer een shared-savings contractvorm waardoor de behaalde resultaten automatisch worden afgetrokken van de ziekenhuisbudgetten.