De mogelijk nieuwe financiering hangt volgens de minister samen met de zorgvorm aanvullende geneeskundige zorg – waarvan de overheveling van de Wet langdurige zorg naar de Zorgverzekeringswet voor 2020 gepland staat – en de geriatrische revalidatiezorg. Of een aanpassing van de tarieven daadwerkelijk plaatsvindt, wordt na de zomer bekend. Het was al bekend dat de minister extra middelen beschikbaar heeft gesteld in het akkoord Wijkverpleging voor verdere groei en ontwikkeling van het eerstelijnsverblijf: 20 miljoen euro per jaar erbij vanaf 2019, oplopend tot 80 miljoen euro in 2022.

Veld aan zet

Het geven van de mogelijkheid voor meer behandelopties betekent volgens de minister wel dat het veld eerst aan zet is om de kwaliteit van het eerstelijnsverblijf vorm te geven. ‘Dit geldt voor het goed kunnen beschrijven van een zorgvuldig geneeskundig proces in relatie tot de zorgbehoefte en ook voor de organisatie en invulling van de ELV-vormen.’

Verschillende behoeften

Volgens Lieke van de Camp van onderzoeksbureau Significant, dat in opdracht van het ministerie onderzoek deed naar ELV, kan een intensievere behandelinzet, met name aan het begin bij opname, de terugkeer naar huis bespoedigen. ‘ELV blijft een mooie voorziening voor patiënten van wie niet duidelijk is welke vervolgzorg nodig is. Maar het huidige integrale tarief is niet passend voor de hele doelgroep binnen ELV, die verschillende behoeften heeft in behandeling. Met name bij patiënten met cognitieve problemen is observatie en diagnostiek nodig. Zorgverleners geven aan dat er juist bij die groep voldoende tijd en mogelijkheden moeten zijn om kwalitatief goede zorg te bieden. Bovendien stimuleren de tarieven nu niet een snelle terugkeer naar huis omdat zorgverleners in het begin en aan het eind van het traject vanwege de tarieven niet extra veel zorg kunnen inzetten, terwijl het dan juist nodig is.’

Andere vormen

Een andere belangrijke uitkomst van de onderzoeken naar ELV is dat de samenhang tussen het eerstelijnsverblijf en andere zorgvormen met een tijdelijk verblijf niet goed functioneert en niet goed is georganiseerd. Sinds april dit jaar is er een landelijk dekkend netwerk van regionale coördinatiepunten voor ELV. De minister heeft Zorgverzekeraars Nederland gevraagd eind dit jaar een verbreding naar alle zorgvormen met tijdelijk verblijf, zoals respijtzorg, te realiseren. Nu zijn deze andere vormen van tijdelijk verblijf te weinig bekend. Van de Camp: ‘ELV is een voorziening die voldoet aan een behoefte, maar het functioneert pas goed als het ook goed functioneert als onderdeel van de keten.’

Erkenning

Verenso-voorzitter Nienke Nieuwenhuizen is blij met de erkenning van minister Bruins voor de plek van het ELV en het geneeskundig proces van de specialist ouderengeneeskunde in de keten van zorg voor kwetsbare ouderen. ‘Het ELV is namelijk een belangrijk middel om mensen veilig langer thuis te laten wonen, ziekenhuisopnames te voorkomen en verpleeghuisopname uit te stellen. Die doelstellingen worden alleen bereikt als ook daadwerkelijk alle zorg en behandeling die nodig is geleverd kan worden, daar waar dat ten goede komt aan de mogelijke terugkeer naar huis. Ruimte voor de professionele afweging en de samenspraak met de patiënt en mantelzorger is daarin essentieel. De specialist ouderengeneeskunde doet dit door middel van ‘triage’ en zorgt daarmee dat de zorg op de juiste plek geleverd kan worden. Dat er zowel voor triage, als voor het ELV een gezonde bekostiging moet zijn, is logisch en we zijn dus blij met de extra middelen die daarvoor worden uitgetrokken.’

Dialoog

Minister Bruins geeft in de Kamerbrief aan dat hij wil kijken naar de mogelijkheid van modulaire integrale bekostiging, waarin verschillende intensiteiten van behandeling mogelijk zijn. Nieuwenhuizen: ‘Wij ondersteunen dit van harte en vinden het ook logisch om dit te bezien in samenhang met aanverwante zorgvormen. Daarbij  is het wel nodig om eerst een landelijk beeld te hebben per zorgvorm en daarna te kijken naar de samenhang. Dit vraagt een inventarisatie en dialoog tussen partijen en zorgprofessionals. Het plan voor aanpak daarvoor ligt al klaar. We gaan dus graag met de minister om tafel om tot de gewenste doorontwikkeling te komen.’

Groei

Het gebruik van ELV groeit, sinds de start in 2015, enorm. Dat komt door het verdwijnen van de verzorgingshuizen, laagdrempelige indicering, oneigenlijk gebruik van het ELV en onduidelijkheid over het triageproces.