In het experiment werden zowel mystery guests van binnen (maar niet werkzaam als inspecteur) als van buiten de inspectie gerekruteerd. Mystery guests kregen vervolgens een opleiding, onder meer om te leren hoe toegang tot zorginstellingen te krijgen, waar zij op zouden kunnen letten en hoe zij hierover kunnen rapporteren. In totaal zijn 20 bezoeken afgelegd.
Positief beeld
De evaluatie laat zien dat er geen verschil is tussen externe en interne mystery guests. Opvallend is dat alle mystery guests zich niet zozeer verplaatsen in het perspectief van de patiënt maar vooral in dat van de mantelzorger. Zij hebben vooral oog voor zaken als bejegening, sfeer en hygiëne. Ten opzichte van IGZ-rapporten leveren de mystery guests een veelal positiever beeld. Zo hebben mystery guests vaker oog voor dingen die goed gaan. Veel mystery guests hadden voorafgaand aan de bezoeken een negatief beeld van de ouderenzorg maar hebben dit achteraf bijgesteld. De mystery guests bleken bovendien meer oog te krijgen voor de werkwijze en de positie van de Inspectie.
Nuance
Het opnemen van bevindingen van de mystery guests in rapporten van de IGZ levert een meer genuanceerd beeld op van de kwaliteit van zorg in instellingen voor ouderenzorg, waarin naast zaken die mis gaan ook zaken die goed gaan worden geconstateerd en benoemd. Instellingen zelf zijn hierover zeer te spreken, zo bleek uit de evaluatie.
Nadelen mystery guest
Wel kleven er nog enkele nadelen aan het systeem van mystery guests. Zo is hun juridische status lastig waardoor zij lang niet alles in instellingen kunnen zien. Ook voelen mystery guests zich zelf in een lastige positie doordat zij moeten liegen over de aard van hun bezoek. Of het systeem van mystery guests daardoor duurzaam in de inspectie praktijk kan worden ingezet is sterk de vraag. Wel zou de inspectie in specifieke gevallen van mystery guests gebruik kunnen maken, en zorginstellingen zouden zelf meer kunnen overwegen mystery guests in te zetten.
Eerder onderzoek
In 2011 en 2012 experimenteerde de IGZ ook al met mystery guests. Uit dat onderzoek kwam vooral naar voren dat de bruikbaarheid van de mystery guests tegen valt. ‘De bruikbaarheid van mystery guests bleek in de pilot om een aantal redenen tegen te vallen. Zo heeft de mystery guest geen bevoegdheden waardoor bijvoorbeeld patiëntendossiers en niet openbaar toegankelijke plekken niet bekeken kunnen worden. Ook heeft de mystery guest lang niet altijd een goede kijk op wat vanuit patiëntenperspectief goede kwaliteit van zorg is, op basis waarvan de IGZ kan optreden.’
