De loonsverhoging van 4 procent in de ouderenzorg en de thuiszorg is forser dan in andere sectoren. Het signaal aan de samenleving is helder: kom hier werken, want deze sectoren bieden een aantrekkelijk inkomen. Vakbonden en werkgevers zijn het erover eens dat de inkomensverbetering nodig is om het extra personeel aan te trekken dat de sector zo hard nodig heeft. De verpleeghuiszorg heeft jaarlijks alleen al 70.000 medewerkers nodig om te voldoen aan de bezettingsnorm in het nieuwe kwaliteitskader verpleeghuiszorg. Maar ook in de wijkverpleging is hoogopgeleid personeel schaars. Door het tekort aan wijkverpleegkundigen lopen de wachttijden in de wijkverpleging op.

Loonsverhoging van 4 procent

De forse loonsverhoging van 4 procent is dus begrijpelijk. Maar die veroorzaakt wel een probleem bij de financiers van de zorg. Want 4 procent loonsverhoging is meer dan de zogeheten OVA-ruimte, de overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling. Die bedraagt naar schatting 3 procent over 2018 en mogelijk 4 procent over 2019. Maar de loonsverhoging over 2019 kan nog hoger uitvallen dan de 4 procent. Want de looptijd is tot 1 juli 2019. Daarna loopt die 4 procent structureel door. En de vakbonden zullen er voor de rest van 2019 een schepje bovenop willen doen. Het ligt voor de hand dat er forse confrontaties in het verschiet liggen met de financiers in de zorg om de loonstijging ook echt te realiseren. In de verpleeghuiszorg zijn dat de zorgkantoren, in de wijkverpleging de zorgverzekeraars en in de Wmo de gemeenten.

Coalitie tegen financiers

De sociale partners hebben niet voor niets een coalitie gesloten gericht tegen de financiers. Werkgevers en vakbonden kondigen aan dat zij schouder aan schouder zullen strijden om de druk op vooral zorgverzekeraars en gemeenten op te voeren. De coalitie is opmerkelijk, want de afgelopen jaren lagen de sociale partners in de ouderenzorg met elkaar in de clinch. ‘De afgelopen jaren hadden we te maken met bezuinigingen in de ouderenzorg. Nu is er economische groei, een fors personeelstekort en een groeiende zorgvraag’, zegt CNV-onderhandelaar Aaldert Mellema. ‘We kunnen wel met elkaar blijven bakkeleien. Maar het is veel effectiever om samen druk te zetten op zorgverzekeraars en gemeenten om te zorgen dat zij het extra geld dat er is ook beschikbaar stellen voor de zorg.’

OVA-ruimte echt doorgeven

Het eerste dat de sociale partners willen is dat de OVA-ruimte ook echt wordt gebruikt voor inkomensverbetering. Zorgverzekeraars geven de OVA-ruimte momenteel niet helemaal door aan zorgaanbieders. Ze gebruiken de loonruimte in de onderhandelingen over de zorginkoop en geven de compensatie deels door. Dat is een doorn in het oog van zorgaanbieders en vakbonden. Ze noemen dit strafkortingen. ‘Daaraan moet een einde komen’, vindt FNV-onderhandelaar Wim van der Hoorn. ‘Zorgverzekeraars moeten de OVA-ruimte één-op-één doorzetten naar zorgaanbieders. De overheid moet daarnaast de OVA-ruimte vergroten in de ouderenzorg en thuiszorg. Gezien de krappe arbeidsmarkt is het echt nodig om de sector aantrekkelijker te maken.’

Hoofdlijnenakkoorden

In het hoofdlijnenakkoord over medisch specialistische zorg staat dat de OVA-ruimte helemaal wordt doorgegeven aan ziekenhuizen. Zorgverzekeraars hebben hiervoor getekend. Werkgevers zouden graag zien dat een soortgelijke bepaling in het hoofdlijnenakkoord wijkverpleging komt. Die onderhandelingen, waarin de rijksoverheid een belangrijke rol speelt, lopen nog. Zorgaanbieders en vakbonden trekken ook samen op om gemeenten aan te spreken die te lage tarieven hanteren in de Wmo. De achterban van de vakbonden en zorgaanbieders moeten formeel nog instemmen met het onderhandelingsakkoord.

Lees hier de hele tekst van het onderhandelaarsakkoord_cao-vvt_2018_2019.