De basis-ggz is in 2014 ingevoerd met als doel minder patiënten in de relatief kostbare gespecialiseerde ggz te helpen. Patiënten in de basis-ggz worden niet opgenomen, maar wonen gewoon thuis. Ze gaan zelf naar de gz-psycholoog. Bovendien zijn de behandelingen in de basis-ggz veel korter. ‘Maar zijn de patiënten net zo goed af’, zegt Bea Tiemens, bijzonder hoogleraar evidence-based practice in mental health care en onderzoeksleider bij Indigo. ‘Of doen we ze tekort met zo’n kortere behandeling? Dat wilden we onderzoeken.’
Basis-ggz net zo goed als gespecialiseerde ggz
Het onderzoek is gebaseerd op patiënten uit een database bij Indigo, een landelijke ggz-aanbieder die zich toelegt op basis-ggz en patiënten uit databases uit de specialistische ggz van voor de invoering van de basis-ggz. Ruim 70 procent van de patiënten bij Indigo heeft een angst- of stemmingsstoornis. Opvallend is dat de behandeluitkomsten in de basis-ggz en de gespecialiseerde ggz vrijwel hetzelfde zijn. Kwalitatief doen ze dus niet voor elkaar onder. ‘De basis-ggz werkt bij deze doelgroep net zo goed als de gespecialiseerde ggz’, zegt mede-onderzoeker Richard Janssen, bijzonder hoogleraar bestuur en management van instellingen in de gezondheidszorg.
Basis-ggz behandelt veel korter
Maar er is wel een groot verschil in kosten. De basis-ggz is per patiënt 2.000 euro goedkoper. Dat komt vooral doordat de behandelingen in de basis-ggz veel korter zijn. In de basis-ggz ligt de behandeltijd vast in richtlijnen van de Nederlandse Zorgautoriteit. De gespecialiseerde ggz kent een openeinde qua tijd. Zorgaanbieders openen een dbc en worden uitbetaald naar het aantal minuten zorg dat ze leveren. In basis-ggz duurde de behandeling gemiddeld 9,8 uur, in de gespecialiseerde ggz 39,4 uur. De cijfers staan in een artikel dat eind 2017 is gepubliceerd in ‘Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research’, een uitgave van Springer.
Meer focus in basis-ggz
‘Psychologen in de basis-ggz weten dat ze maar weinig behandeltijd hebben, waardoor ze snel focussen op het doel van de behandeling’, geeft Tiemens als een mogelijke verklaring voor het verschil in kosteneffectiviteit. ‘Het is ook een kwestie van verwachtingenmanagement. Psychologen zeggen tegen hun patiënten: “We hebben beperkte tijd voor de behandeling, maar ik weet dat dit vaak voldoende is voor een goed resultaat. Het lijkt een soort placebo-effect dat hier zijn werk doet.’
Uurprijs gespecialiseerde ggz is lager
Opvallend is dat de gemiddelde uurprijs in de gespecialiseerde ggz wel lager is. De psychiater in de gespecialiseerde ggz is weliswaar de duurste arbeidskracht. Maar de rest van het multidisciplinaire team bestaat uit goedkopere krachten als maatschappelijk werkers en verpleegkundigen. In de basis-ggz doen overwegend gz-psychologen en verpleegkundig specialisten het werk. De basis-ggz behaalt dus qua kosteneffectiviteit vooral winst door de kortere behandeltijd. ‘Een andere factor is dat overleg en coördinatie in de multidisciplinaire teams in de gespecialiseerde ggz de kosten opdrijven’, zegt Janssen.
Tarieven basis-ggz zijn niet kostendekkend
‘Ggz-aanbieders, ga door met substitutie, want dat is kosteneffectief en goed voor patiënten. Dat is de belangrijkste boodschap van ons onderzoek’, zegt Janssen. Maar er is wel een obstakel. De NZa-tarieven voor de basis-ggz zijn niet kostendekkend. Dat komt doordat die in 2014 zijn vastgesteld met als uitgangspunt dat patiënten enkelvoudige problematiek zouden hebben en dat de overhead lager zou zijn, legt Janssen uit. In werkelijkheid is de zorgvraag gecompliceerder en zwaarder en moet de basis-ggz aan dezelfde eisen voldoen. Het gevolg is dat veel instellingen de basis-ggz met verlies aanbieden. ‘Dat kan voor locaties oplopen tot tonnen verlies op een omzet van 10 miljoen euro. Dat houdt geen instelling lang vol. De verliesgevende tarieven zijn de dood in de pot. Willen ggz-aanbieders doorgaan met substitutie, dan moeten er kostendekkende tarieven komen.’
Als de NZa ondermaatse tarieven oplegt omdat men binnen een door VWS vastgesteld budget moet werken: wat is dan nog het nut van zorgverzekeraars? Gaan die de tarieven omhoog krikken?
Meer weten over het onderzoek of de inspirerende bijeenkomst over het versterken van de Basis GGZ, ga naar http://www.betaalbarezorg.nl
Of beter: http://www.beterbetaalbarezorg.nl 😉
Vooropgesteld dat ik niet bekend ben met het onderzoek en de uitkomsten, misschien wel een kanttekening; worden hier geen appels met peren vergeleken?
Een behandeling in de Basis GGZ is voor enkelvoudige problematiek en de Gespecialiseerde GGZ voor complexe problematiek. Dus een enkelvoudige depressie hoort niet thuis in de Gespecialiseerde GGZ. Is hiervoor gecorrigeerd?
Is de prijs voor een behandeling binnen de Gespecialiseerde GGZ niet gewoon hoger vanwege de behandeling van de complexiteit van de comorbide stoornissen?
U – en wellicht ook andere lezers- vraagt zich af of er geen appels met peren worden vergeleken. Dat is uiteraard een risico, maar daar is zo goed mogelijk voor gecorrigeerd op de volgende wijze:
1. Er is een populatie uit de Basis GGZ vergeleken met een populatie uit de Gespecialiseerde GGZ van voor de start van de Basis GGZ. Een deel van die populatie hoort nu in de Basis GGZ.
2. Uit deze twee populaties zijn cliënten gematcht op basis van een aantal kenmerken waaronder de ernst van de klachten bij start van de behandeling. Deze gematchte groepen zijn vergeleken.
Het is overigens een misvatting dat in de Basis GGZ uitsluitend cliënten met enkelvoudige problematiek worden behandeld. Die blijven vooral bij de POH in de huisartsenpraktijk. De cliënten die in de Basis GGZ worden gezien hebben vrij ernstige klachten.
Het verschil in prijs wordt met name veroorzaakt door het verschil in duur. De uurprijs van de vooral monodisciplinaire Basis GGZ was zelfs iets hoger dan de uurprijs in de multidisciplinaire Gespecialiseerde GGZ.