De jarenlange discussie over de kosten in de zorg, nu zo’n 70 miljard euro per jaar, heeft nog steeds niet geleid tot het onder controle krijgen van deze kosten. Doordat we ouder worden, langer en intensiever een beroep doen op zorg stijgen de kosten. Maar ook allerlei nieuwe en dure behandelingen en doordat er langer wordt behandeld, dragen daaraan bij. Maar er is nog iets aan de hand: er is nauwelijks sprake van productiviteitsstijging in de zorg.
Besparen kan door gebruik apps
Onderzoeksbureau Nyfer heeft becijferd dat de zorg met het gebruik van apps per jaar 400 miljoen euro kan besparen. Een aanzienlijk bedrag, maar de redenen waardoor die winst te behalen valt, zijn opvallend. Nyfer zegt dat de zorg nauwelijks productiviteitswinst heeft geboekt door het ontbreken aan standaarden en doordat artsen allerlei weerstanden hebben tegen e-health.
Als ik kijk naar de productiviteitscijfers van de derdelijnszorg, dan zijn die inderdaad erg laag. De opmerking van Nyfer over productiviteit is dus wel te plaatsen. Juist productiviteitsstijging leidt ertoe dat er meer en vooral effectiever tijd aan zorg besteed wordt, wat de relatie met de patiënt of cliënt ten goede komt. In de derdelijnszorg is beslist een productiviteitsstijging haalbaar, daar zal iedereen het wel mee eens zijn.
Digitalisering noodzakelijk
Digitalisering van het cliëntendossier is hiervoor de basis. Let wel, het gaat hier niet om het elektronisch patiëntendossier. In het cliëntendossier staan de naw-gegevens, het zorgplan, afspraken, enzovoorts. In de praktijk is dit meestal nog een papieren dossier. Dit administratieve fundament – alles in het zorgproces begint en eindigt met dit dossier – is tot op de dag van vandaag nog niet geautomatiseerd. Dat is vreemd: in de grootse sector qua werkgelegenheid wordt het minst geautomatiseerd. Zorgprofessionals zijn erg veel tijd kwijt met opzoeken, plannen, overdragen en vastleggen van cliëntgegevens en dat gaat natuurlijk ten koste van de zorg zelf. Terwijl er toch een prima businesscase is. Zelfs een bescheiden productiviteitsstijging van 5 procent heeft al een gigantische impact.
Businesscase
Waardoor heeft die automatisering dan nog steeds niet plaatsgevonden? In de zorg is het denken in termen van een businesscase vrij onbekend. Ik denk dat de sector nu de stap moet maken om zakelijker te worden. De reactie is vaak dat de zorg dan ’te rationeel’ wordt. Maar een goedlopende, efficiënte en betaalbare, lees: zakelijke organisatie van de zorg is toch vooral goed voor de patiënt/cliënt? Duidelijk is dat doorgaan met dezelfde dingen de zorg geen stap verder helpt. De zorg moet durven te ondernemen en te vernieuwen. Concreet betekent dat goed luisteren naar de cliënt, de zorgprofessional én de maatschappij. Op basis daarvan kan bepaald worden hoe de organisatie het beste kan worden ingericht om de relatie met de cliënt op een hoger plan te brengen.
Twijfels over vertrouwelijkheid
Een van de belangrijkste pijlers daarvoor is ict en daarmee kom ik op een andere barrière. De vertrouwelijkheid van zorggegevens staat erg hoog op de agenda – en terecht. Die gegevens zijn goed beveiligd, maar toch blijft hier in de zorgsector twijfel over bestaan. Het gevolg is dat de discussie alleen gaat over risico’s, waardoor de mogelijkheden van ict volledig op de achtergrond raken. Terwijl de mogelijkheden verder gaan dan efficiencywinst en kostenbesparing. Het gaat ook om een hogere kwaliteitsbeleving – door patiënt/cliënt én zorgprofessional. De kans op fouten wordt minder en de zorgprofessionals krijgen ongetwijfeld meer plezier in hun werk als het administratieve gedoe veel minder wordt.
Zakelijker instelling
De kentering moet van het management komen: een zakelijker instelling en meer aandacht voor de mogelijkheden van ict. Broodnodig om de zorg daadwerkelijk verder te helpen.
Door: Anton Vreugdenhil, algemeen directeur Cegeka Nederland
Als ik deze column goed begrijp is de stelling dat binnen de zorg sprake is van incompetent management omdat ze niet doen waar ze voor zijn aangenomen, het managen van een zorginstelling. Gelukkig is er de ICT die met handige apps een bijdrage gaat leveren aan de verzakelijking van de zorg.
Nogal een tendentieuze stellingname die meer lijkt op een verkooppraatje. Al jaren kom ik als zorgverlener en als patiënt geen papieren dossiers meer tegen. De werkelijkheid is anders. ICT-kosten vormen een substantieel deel van de begroting van zorginstellingen. Instellingen zijn door digitalisering in toenemende mate afhankelijk van allerlei applicaties. Het probleem hierbij wordt treffend verwoord in de eerste reactie door R. Visscher.
Er kan al veel productiviteitswinst behaald worden door veel van de huidige papieren formulieren te digitaliseren. Voordelen:
– Patient kan thuis rustig alle informatie invullen en controleren: kwaliteit van de intake wordt hoger
– Patient hoeft er niet voor naar het spreekuur te komen en als hij wel komt, dan heeft de arts al de digitale intake in de status, epd en/of mailbox: patientvriendelijker en efficienter op de polikliniek
– Bij het formulier kan op een website de benodigde informatie getoond worden
Dit kan, maar hoeft niet, met een app, een website van de afdeling is al meer dan de huidige patienten van hun arts verwachten.
Voorwaarde is wel dat de site en de formulieren daarop de verantwoordelijkheid zijn van de arts en niet van een manager of marketing-afdeling van de zorginstelling.
In de care is de gemiddelde overhead rond de 13%. Dat betekent dat 87% van de middelen clientgebonden wordt omgezet. Door Berenschot al enkele jaren aangeduid als kritisch laag, kijkend naar de taken waar zorginstellingen voor staan. Kostenbesparing door productiviteitswinst zal niet de grootste opbrengst meer opleveren. Kostenverlaging door het maken van keuzen over wat men wel of niet van professionele zorg mag verwachten of waar men recht op heeft vanuit de collectiviteit eerder wel.
Niet geschreven vanuit hart voor de zorg, maar vanuit commercieel belang, lijkt me. En de cijfers suggereren dat juist commercieel denken de kosten extra opdrijft.
Interessant ook om te leggen naast de werkelijke in plaats van de voorspelde resultaten van grote kostbare automatiseringsprojecten, zoals bv in publicaties over overheidsprojecten te vinden is.
Toch wel opmerkelijk dat Cegeka al zo’n 25 jaar met 2100 man in de sector werkzaam is en dan nog zo weinig bereikt heeft……
U spreekt duidelijk niet over de geestelijke gezondheidszorg.
Niet alleen is daar het dossier al ruime tijd gedigitaliseerd ook is helder dat juíst die digitalisering met systemen van grote oudere software leveranciers de vernieuwing en efficiency tegengaan. Waarom? Koppelen van het gedigitalieerde dossier aan vernieuwende zaken als apps, rom systemen, sensortechnologie etc etc is niet alleen zeer prijzig (dus erg lastig voor de BC) maar gaat immens traag (over 1,5 jaar bent u de eerste). Het gevolg is dat tientallen zoniet honderden systemen naast elkaar draaien: tel uit je winst.
Waarom switchen instellingen niet van leverancier? Er is weinig alternatief en de kosten die bij switchen komen kijken zijn enorm. Voorlopig worden alleen ICT leveranciers rijk van deze digitalisering.