De Dutch Institute for Clinical Auditing (DICA) viert deze week zijn eerste lustrum tijdens het congres in de Beurs van Berlage. Het aantal kwaliteitsregistraties dat DICA beheert is inmiddels uitgegroeid tot 23. De registraties die al van begin af aan mee doen, laten de grootste kwaliteitsverbeteringen zien. Bij maagkankeroperaties is de sterfte in vijf jaar met maar liefs 55 procent afgenomen. De sterfte na darmkankeroperaties is in diezelfde periode met 52 procent verminderd.

Transparantie prikkelt tot verbeteren
De meetregistraties, opgezet door specialisten vanuit de wetenschappelijke verenigingen, werken dus. Medisch specialisten en raden van bestuur krijgen via dashboards terugkoppeling over de uitkomsten van hun behandelingen. Artsen zien hoe goed ze presteren ten opzichte van elkaar. Daarnaast is er een externe prikkel nodig om de zorg te verbeteren, ‘transparantie werkt’. Artsen gaan met de billen bloot’, zegt DICA-directeur Eric Hans Eddes. En niemand wil het slechtste jongetje van de klas zijn. Ook beroepsverenigingen nemen hun verantwoordelijkheid. Zo zijn chirurgen  akkoord dat hun resultaten worden gedeeld met de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde, zodat deze gevraagd en ongevraagd ondersteuning kan aanbieden als daar aanleiding voor is.

DICA monitort effectiviteit dure medicijnen
Nieuw is de rol om de effectiviteit van dure medicijnen te bepalen. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij de melanoom-registratie. ‘Medicijnen zijn nu direct beschikbaar nadat hun waarde in wetenschappelijk onderzoek is aangetoond onder de voorwaarde dat het gebruik goed gemonitord wordt door gelijktijdige registratie.  Bij de behandeling van gemetastaseerd melanoom zijn de medicijnen daardoor eerder beschikbaar voor patiënten.’

ICHOM prijst DICA
Het succes trekt ook over de landsgrenzen aandacht en bewondering. Zo werkt DICA samen met ICHOM (International Consortium for Outcome Measurement), de club van Michael Porter, die Value Based Healthcare internationaal op de kaart zet. ‘Daarvoor zijn kwaliteitsregistraties essentieel en Nederland wordt alom als voorbeeld gezien voor de wijze waarop dit nationaal geïmplementeerd is de afgelopen jaren. Daar mogen we best trots op zijn.’

Registratielast en kosten
Toch is het niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Ziekenhuizen beklagen zich over de zware registratielast. Eddes:  ‘De registratielast proberen we terug te brengen door te koppelen aan elektronische patiëntendossiers, waardoor het registreren deels automatisch gaat.’ Ook de kosten vormen een terugkerende discussie. De bedoeling is dat ziekenhuizen de kwaliteitsregistraties uit eigen zak gaan betalen, maar dat vinden ze te duur. Volgens Eddes lopen de kosten in de pas met soortgelijke kwaliteitsregistraties in Zweden. ‘Afhankelijk van de grootte van het ziekenhuis bedraagt de rekening tussen de 40.000 en 80.000 euro, zelfs wanneer hier nog de extra kosten bij opgeteld worden die ziekenhuizen maken dan bedragen de totale kosten voor DICA-registraties nog geen 0,1 procent van het totale ziekenhuisbudget. Dat is een schijntje wanneer je het vergelijkt met de besparingen die door de verbeterde zorg worden gerealiseerd.’    

DICA: bottom-up georganiseerd
Tot 2019 is er nu zekerheid over de bekostiging. Ziekenhuizen en zorgverzekeraars delen de kosten dit jaar. Voor 2017 en 2018 zijn de kosten door de zorgverzekeraars gegarandeerd, daarna moeten er weer nieuwe afspraken worden gemaakt met de koepelorganisaties.  Daar zit volgens Eddes een aandachtspunt. ‘Onze kracht is dat DICA is ontstaan op de werkvloer. Het leeft bij medisch specialisten in ziekenhuizen, omdat ze met de kwaliteitsregistraties kunnen zien hoe goed ze presteren en wat ze moeten verbeteren. Het is bottom-up georganiseerd en dat moet vooral zo blijven. DICA moet van de artsen blijven.’