Meurs is sinds januari 2007 hoogleraar Bestuur van de Gezondheidszorg aan het instituut Beleid en Management Gezondheidszorg (iBMG) van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Schippers vroeg haar om een eerste verkenning te doen naar een niet-vrijblijvende aanpak van belemmerende regelgeving.
Doorstrepen werkt niet
In het document stelt Meurs dat het niet zo makkelijk is als het simpelweg doorstrepen van regels. Dat is volgens haar meer van hetzelfde zonder de fundamentele problemen aan te pakken. Wil er daadwerkelijk iets aan (ervaren) regeldruk worden gedaan dan zou het niet over falen, kosten van regels, meer of minder regels of over wij-zij schema’s met schuldigen en slachtoffers moeten gaan. En dan is regeldruk in zichzelf niet meer een bureaucratisch, saai en chagrijnig onderwerp maar een gezamenlijke zoektocht naar een dynamische verhouding tussen vrijheid en regels.
Vertrouwen, veerkracht, verantwoordelijkheid
Om samen de regeldruk aan te pakken is het belangrijk dat wordt geïnvesteerd in vertrouwen, veerkracht en verantwoordelijkheid. Momenteel is vertrouwen nog te veel gekoppeld aan prestaties. Meurs stelt voor om te bouwen aan relationeel vertrouwen waardoor minder snel wordt teruggegrepen op regels, toezicht en controle. Veerkracht moet ervoor zorgen dat organisaties tegen een stootje kunnen. Hierdoor worden experimenten en het toelaten van variëteit mogelijk. Vertrouwen en veerkracht vragen volgens Meurs om gedeelde verantwoordelijkheid. ‘Het gaat hierbij niet alleen om verantwoordelijkheid als taak en bevoegdheid maar vooral ook om verantwoordelijkheid als deugd: het vermogen om als een verantwoordelijk persoon te handelen, om verantwoordelijkheid te dragen zonder eerst te vragen of het wel bij je taak, competentie of domein behoort. ‘
Vrijheid
Regeldruk wordt vaak gekoppeld aan (handelings)vrijheid. Meurs legt in het essay uit dat vrijheid niet in alle gevallen een positief effect heeft. ‘Zo zien we dat in een democratie de vrijheid wordt ingeperkt in het belang van andere waarden zoals recht, veiligheid of uiteenlopende vormen van gelijkheid. Maar er moet ook een bepaalde basis aan persoonlijke vrijheid bestaan dat onder geen beding mag worden geschonden. Waar die grens moet worden getrokken is onderwerp van argumentatie en gesprek. Een mogelijke ontsporing is de overtuiging dat er één juiste manier bestaat waarop mensen hun leven moeten inrichten en dat het voor hun eigen bestwil is nodig is hen tot andere gedachten te dwingen.’ Meurs ziet regels als een hulpmiddel voor het inrichten van het onderlinge verkeer, voor het organiseren van een zekere mate van voorspelbaarheid en het tegengaan van ongewenste willekeur. De regels kunnen vrijheid begrenzen ten gunste van andere waarden als recht en veiligheid, maar ook ruimte bieden voor zelfontplooiing, keuzevrijheid en verbetering van de kwaliteit van de zorg.
Tips tegen regeldruk
Naast een elftal principes, geeft Meurs vier tips die helpen om de regeldruk te verlagen
- Organiseer één ’tafel’ met relevante partners en voorkom dat er meerdere fora, netwerken enz. ontstaan die zich met het thema regeldruk/informatie overload bezighouden. Het voorgestelde informatieberaad niet apart organiseren maar onderdeel maken van het programma ‘passende regels’.
- Organiseer een verbod (voor zover dat kan!!) op ‘meldpunten regeldruk’. Dit leidt alleen maar tot negatieve energie en tot ‘wij-zij’ denken;
- Vier de successen, en begin met laaghangend fruit, begin meteen;
- Ontwikkel een programma met haalbare doelen, maak er een geolied proces van met een innovatief en slim secretariaat met een goede voorzitter die ook als boegbeeld kan optreden en verbindingen kan leggen of weer herstellen.
Governance
In het dossier governance staan artikelen over de wijze van besturen, de gedragscode en het toezicht op organisaties.
Bekijk het dossier
Zie zorgvragers niet als criminelen waarbij alles vast gelegd moet worden, maar als mens die humane zorg wil!
Meurs heeft een punt; zomaar even regeldruk weghalen is niet reëel; dan doe je geen recht aan de oorsprong van de wetten, en die zouden dan minstens opnieuw de revue moeten passeren. Geen sinecure.
Geheel op eigen initiatief is onze stichting gaan stoeien met alle wet- en regelgeving inclusief normering van stakeholders (financiers, toezichthouders) als ook kwaliteitsrichtlijnen vanuit branches die momenteel gelden. Wat schetst onze verbazing? Wanneer je deze bepalingen op een logische wijze ophangt aan het proces van de klant/patient/burger, de complexiteit van de vraag en continuïteit van levering dan zijn die wetten helemaal niet zo vervreemdend of staan ze ver weg van de praktijk. We zouden zelfs geen wet weten die uiteindelijk overbodig zou zijn. Maar een organisatie moet de hoeveelheid en de toepassing ervan wel de baas blijven; daarom dient de organisatie er op intelligente en praktische wijze navolgbaar mee om te gaan. Alleen wanneer de organisatie zich hiertoe kan verhouden, is de weg vrij voor innovatie en ontwikkeling. Vroeg of laat wordt een organisatie anders ”in de voet geschoten”…
Tot slot: de gezondheidszorg is een kwetsbare sector waar je van moet houden; inclusief alle bepalingen. Weet je er geen weg mee? Begin dan iets anders… Kijk voor meer informatie op http://www.stichtingbim.nl
Het onderliggende stuk is een stuk minder pragmatisch dan dit bericht. De 11 principes van Meurs zullen tot vele conflicten leiden. Het uitvragen van de kwaliteitsindicatoren door het Kwaliteitsinstituut voldoet bijvoorbeeld niet aan de principes, zoals Meurs in de inleiding ook zelf suggereert.
Ook geeft Meurs nog even een tik in de richting van de NZa, wanneer zij stelt dat efficientie als argument minderwaardig is. Voorts veegt ze vloer aan met de meest voorgestelde ‘oplossing’ om registratiedruk te verlichten: het gebruiken van de data voor meerdere doelen (function creep).
Meurs spreekt zich krachtig uit tegen de dataverzamelingswoede, en daarmee de controledrang van de overheid. Ook blijkt ze weinig op te hebben met transparantie. Zo bezien gaat Meurs staan aan de kant van de zorgbestuurders en tegenover toezichthouders en zorgverzekeraars. Als dit advies werkelijk gebruikt gaat worden dan gaat het knallen in de bestuurskamers.
Grootschalig aanbesteden drukt enkel de prijs en zet de markt weer voor de periode van 1, 2, 4 of soms wel 6 jaar volledig op slot voor vernieuwing. Grote spelers hebben heel veel overhead en dat maakt het onnodig duur. Met name medische producten zijn ongelofelijk duur geworden omdat de overhead zo duur is. grootschalig aanbesteden kan gebeurt alleen met ‘oude’ spelers om omwille van de omzet eisen. (RISICO mijdend gedrag)
Geen enkele vernieuwing is mogelijk omdat de winst al is genomen. Dit lijdt enkel tot een verschraling van het aanbod ipv verrijking. Er is geen enkel budget meer voor ontwikkeling. Dit gebeurt vooral bij grootschalig aanbesteden. Vernieuwers worden daarmee buitenspel gezet.
Rgeldruk is de grootste rem op alle zorgvernieuwing. Dit is krampachtig vasthouden aan het bestaande systeem en zekerheid oftewel proberen de berg op te komen door op de rem te gaan staan! Het is beter de zorgvernieuwing te faciliteren en ruimte te geven! dan ontstaat er creativiteit.
bekijk dit inspirerende filmpje over de terminale serieusheid en denk dan aan ons zorgsysteem : https://www.youtube.com/watch?v=GUTM8xnh7DM