Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties21

Regieraad: ’51 ziekenhuizen is voldoende’

Carina van Aartsen is redacteur bij Zorgvisie, Skipr en Qruxx. Ze schrijft over alle sectoren van de zorg, maar vooral over de ouderenzorg en eerste lijn. Omdat daar nu de grootste uitdagingen liggen: voor de zorg zelf maar ook voor de samenleving. Als aandachtsgebieden heeft zij de thema´s: governance, zorgverzekeraars en financiën.
Als het aan de Regieraad ligt, blijven er 51 volwaardige ziekenhuizen over in Nederland: zogenoemde ‘kernziekenhuizen’. Dit zijn volledig geoutilleerde ziekenhuizen met een intensive care op minimaal level 2 niveau.
Regieraad: '51 ziekenhuizen is voldoende'

Daaromheen liggen zogeheten ‘satellietziekenhuizen’, waar laagcomplexe, planbare zorg plaatsvindt. De ziekenhuizen die nu een ic level 1, het laagste niveau, hebben, komen voor een functie als satelliet in aanmerking. Hier zou slechts een eenvoudige beademingsfunctie overblijven voor noodgevallen.

Meer fusies

Dit schrijft de Regieraad in een vandaag uitgebracht rapport over de verdeling van complexe zorg in Nederland. Het scenario dat de raad schetst, gaat uit van 51 kernziekenhuizen, maar het zouden er ook nog minder kunnen worden. Dit vergt landelijke regie, zegt de raad. Voorzitter Pieter Vierhout: “We zullen meer gaan spreken over medisch specialistische units door de samenwerking tussen kernziekenhuizen en satellieten.” Vierhout verwacht daardoor meer ziekenhuisfusies: “Je ziet al wel dat ziekenhuizen intensief samenwerken, maar mijn ervaring is dat dat uiteindelijk niet werkt. Verschuiving van geldstromen, verschillende groepen specialisten die met elkaar samenwerken: het leidt tot onoverzichtelijkheid. De enige manier om dit goed te doen is via een fusie.”

Kwaliteitseisen

Basis van de herverdeling die de raad schetst, is het niveau van de intensive care afdeling. Deze bepaalt hoe complex de behandelingen kunnen zijn die in het ziekenhuis plaatsvinden. Door de herverdeling worden ic-bedden, ic-verpleegkundigen en intensivisten van de satellietziekenhuizen verplaatst naar de kernziekenhuizen. Deze hebben een ic van minimaal niveau 2. In de satellietziekenhuizen is hooguit nog plaats voor een beademingsfaciliteit voor acuut bedreigde patiënten. Vierhout: “Wij gaan uit van kwaliteit. Het duidelijkst komt dat tot uitdrukking als je kijkt naar chirurgische ingrepen. De Nederlandse Vereniging voor Heelkunde heeft daar volumenormen voor gesteld. Dat eist al snel een ic op niveau 2.”

Bereikbaarheid

Nederland is verdeeld in elf traumaregio’s. De regieraad voorziet dat in elke regio kernziekenhuizen komen bovendrijven die hoog complexe zorg leveren. Daar omheen bevinden zich een of meer satellietziekenhuizen die zich richten op laagcomplexe zorg. De herverdeling heeft tot gevolg dat een op de veertig patiënten niet meer binnen 45 minuten een ziekenhuis met intensive care kan bereiken. Met moderne ambulancezorg is het volgens de raad mogelijk om mensen te stabiliseren en over langere afstanden te vervoeren. “Daarnaast is het soms beter om een kwartier langer in een ambulance te liggen naar een centrum met betere zorg”, vindt Vierhout.

Vanaf de werkvloer

De huidige 91 ziekenhuizen bieden nu nog vrijwel alle typen zorg aan. Het gemiddeld aantal patiënten per behandelsoort is relatief klein. Dit leidt tot steeds meer discussies over kwaliteit. Vierhout: “De werkvloer bepaalt het ziekenhuis van de toekomst. Er zijn enorme veranderingen aan de gang. Behandelingen zullen steeds korter duren. In de kernziekenhuizen liggen vervolgens de echt zieke mensen. Omdat je op minder locaties hooggespecialiseerde zorg aanbiedt, wordt de zorg als geheel efficiënter en goedkoper.” (Zorgvisie-Carina van Aartsen)

Lees meer:

Rapport Regieraad

RVZ wil aantal SEH’s halveren

21 REACTIES

  1. Lees alle reacties
  2. “Schaalvergroting is doorgeslagen”

    BIJLAGE De Volkskrant zaterdag 28 januari 2012
    Special nadelen schaalvergroting
    Wilco Dekker

    De schaalvergroting in Nederland is doorgeslagen. De reeks fusies in onder meer de zorg en het onderwijs zouden meer efficiency moeten opleveren, maar leiden in de praktijk tot meer ziekteverzuim, minder betrokkenheid en hogere salarissen. Desondanks wordt schaalvergroting verder doorgezet, zoals nu bij de rechtbanken.

    Dat zegt Mark Huijben van het adviesbureau Berenschot, die gespecialiseerd is in de “overhead” in de publieke sector. De afgelopen decennia werden tal van onderwijsinstellingen, zorgorganisaties en gemeenten samengevoegd.

    “Veel mensen denken dat zulke schaalvergroting leidt tot efficiencyvoordelen in de bedrijfsvoering, maar dat is meestal niet zo. Terwijl er wel allerlei nadelen zijn. Kijk naar de grote scholen, met hun parkeerproblematiek, met de anonimiteit en de teruggelopen betrokkenheid en de afgenomen sociale controle”, zegt Huijben. “Het is onbegrijpelijk dat het in allerlei sectoren maar doorgaat, vaak zonder goede onderbouwing.”

    De zorg en het onderwijs zijn de afgelopen kwart eeuw aanzienlijk grootschaliger geworden, vooral door overheidsbeleid, met onder meer het invoeren van marktprikkels. Het aantal ziekenhuizen daalde tussen 1985 en 2007 met meer dan 40% tot ruim negentig. Vooral streekziekenhuizen verdwenen. Het gemiddeld aantal werknemers verdubbelde in dezelfde periode. Het aantal scholen in Nederland liep tussen 1990 en 2010 met een derde terug tot achtduizend. Het aantal leerlingen en studenten steeg in dezelfde periode 14 procent, waardoor scholen in doorsnee anderhalf keer zo groot werden. Het aantal HBO scholen halveerde bijna, eerst door overheidsbeleid, later ook door ambitieuze bestuurders.

    Volgens Huijben kan schaalvergroting wel zinvol zijn, bijvoorbeeld als een ziekenhuis zich kan gaan specialiseren. Maar meestal zijn de nadelen veel groter. Zo is volgens onderzoek het ziekteverzuim bij grote gemeenten met 5,4% een procentpunt hoger dan bij kleine. Uit CBS cijfers blijkt verder dat salarissen bij grote organisaties flink hoger zijn.

    Het pleidooi van Huijben is opmerkelijk, omdat Berenschot geregeld betrokken is bij fusies. “Er moet eerst een goede analyse van de voor- en nadelen worden gemaakt, ik ben ervan overtuigd dat mijn collega’s dat doen”, zegt Huijben.

  3. Wel opvallend dat wij de hoogste dichtheid ter wereld hebben aan ziekenhuizen. Nergens ter wereld bieden alle ziekenhuizen alle soorten van zorg. En toch denken wij dat (als ik de reacties hierboven lees) dat het niet anders kan en de kwaliteit van zorg in het geding komt. Ik geloof daar niet in. En evenmin dat reisafstand een probleem is voor bv bezoek. Het heeft eerder te maken met gewenning. Ons landje is al zo klein. Afstanden per definitie kort. Maar we zijn altijd gewend geweest naar het naburige stadsziekenhuis te gaan…
    Specialisten gaan meer specialiseren. Ik zie dat als een heel goede ontwikkeling. En ik ben graag bereid voor een complexere zorgvraag verder te reizen. Als dat betekent dat ik beter geholpen wordt.

  4. De Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie heeft destijds al gesteld:
    ”Het bestuur van de NVA wenst enkele kanttekeningen te plaatsen bij de uitzending van NOVA d.d. 28 november 2008 aangaande de kwaliteit van zorg op IC’s niveau 1. Alhoewel de NVA het belang van de media in de bewaking van de kwaliteit van de gezondheidszorg onderschrijft, vond zij de bewuste uitzending van NOVA kortzichtig, ongenuanceerd en wel erg gemakkelijk.
    Aan de hand van enkele kwaliteitsindicatoren en één patiëntencasus werd in erg emotionele bewoordingen gesteld dat het met de kwaliteit van zorg in IC’s niveau 1 in Nederland rampzalig gesteld is.
    De NVA betreurt dat er in de uitzending voorbijgegaan werd aan de goede zorg die wel degelijk geleverd wordt in meerdere IC’s niveau 1 en aan de inspanningen die de laatste jaren door de beroepsgroepen en IGZ gedaan werden om het verbetertraject middels de CBO Richtlijn “Organisatie en Werkwijze op Intensive Care afdelingen voor volwassenen” (NVA, 2006) sneller dan de geplande datum van 2011 af te ronden.?De bewuste uitzending van NOVA suggereerde dat de kwaliteit van zorg in IC’s niveau 1 veelal slecht is en in IC’s van niveau 3 blijkbaar altijd goed. Tevens werd gesuggereerd dat de oplossing om tot kwaliteitsverbetering te komen gezocht moet worden in het verminderen van het aantal IC bedden niveau 1, dan wel het laten sluiten van IC’s niveau 1 ten voordele van een uitbreiding van het aantal IC bedden niveau 3. De NVA betreurt ten zeerste dat al de, in deze uitzending geïnterviewde, intensivisten blijkbaar deze mening deelden.
    De NVA vindt het echter incorrect en laakbaar zoals de kwaliteit van zorg in IC’s niveau 1 werd voorgesteld in de media. De NVA meent dan ook dat een meer genuanceerd en positiever beeld moet worden geschetst van de kwaliteit van zorg in IC’s niveau 1. Immers, er zijn sterke aanwijzingen dat vele IC’s van niveau 1 uiterste inspanningen leveren om zo snel als haalbaar te voldoen aan alle voorwaarden voor verantwoorde zorg conform de CBO Richtlijn IC. Daarnaast hebben kwaliteitsvisitaties aangetoond dat meerdere IC’s van niveau 1 werken conform de CBO Richtlijn IC en daarbij aan alle voorwaarden voldoen om kwalitatief goede zorg af te leveren.
    De NVA vreest dat ziekenhuizen met een IC niveau 1 te zeer de zondebok dreigen te gaan worden van een aantal problemen in de huidige gezondheidszorg in Nederland.
    ?Te weinig wordt benadrukt dat “voorwaarden voor verantwoorde zorg” niet hetzelfde is als “goede zorg”. Met andere woorden: niet helemaal voldoen aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg betekent niet automatisch dat er slechte zorg geleverd wordt.?Te weinig wordt benadrukt dat IC’s van niveau 3 (en 2) in Nederland nog niet onderzocht werden voor wat betreft voorwaarden voor verantwoorde IC zorg.
    Het uitspelen van IC’s niveau 1 tegen IC’s van een hoger niveau is derhalve incorrect. Bij het uit elkaar drijven van ziekenhuizen zijn trouwens zowel patiënt als ziekenhuis veelal verliezers.?In de CBO Richtlijn IC 2006 werd de lat erg hoog en wellicht ook scheef gelegd voor IC’s niveau 1. De snelle evolutie in de zorg, voortschrijdend inzicht en recente wetenschappelijke inzichten (Ann Intern Med 2008; 148: 801-809) laten vermoeden dat de kwaliteit van zorg afmeten aan de hand van de CBO-richtlijn opnieuw ter discussie mag worden gesteld. Een aanpassing van de CBO Richtlijn kan hierbij aangewezen zijn.
    De NVA onderschrijft dat er een toename van het aantal IC-bedden noodzakelijk is in Nederland (Behoefteraming Intensive Care voor Volwassenen 2006-2016, NIVEL 2008). De NVA is het echter niet eens met de mening van NOVA en de intensivisten die daarin aan het woord kwamen, dat met name minder bedden IC 1 en meer bedden IC 3 hierbij nodig zijn. Dit zou een gevaarlijke situatie kunnen doen ontstaan in de kleinere ziekenhuizen en wel om volgende redenen. ?
    De Nederlandse bevolking kent een steeds hogere levensverwachting die onvermijdelijk gepaard gaat met een hogere morbiditeit. Dit betekent dat bij deze mensen relatief onschuldige nieuwe aandoeningen snel kunnen leiden tot zeer ernstige en levensbedreigende ziektebeelden. Deze moeten, minstens in elk ziekenhuis, snel en adequaat aangepakt kunnen worden. Wetenschappelijk is aangetoond dat de snelheid waarmee de behandeling geïnitieerd wordt immers bepalend is voor de uitkomst (Crit Care Med 2008; 36: 296-327). Dit impliceert dat de initiële behandeling niet toelaat dat er eerst gezocht wordt naar een IC bed van hoger niveau dan wel dat een dergelijke zieke patiënt in de eerste instabiele fase van het ziektebeloop op transport kan worden geplaatst. De NVA pleit er dan ook voor dat elke ziekenhuislocatie over voldoende en volwaardige acute en intensieve zorg bedden kan beschikken.?In het verlengde hiervan moet ook gesteld worden dat de operatiepatiënt steeds ouder wordt, met steeds hogere morbiditeit. Een onderscheid maken tussen kleine operaties met lage morbiditeit/mortaliteit versus grote operaties met hoge morbiditeit/mortaliteit is dus niet langer afdoende om het operatierisico in te schatten. Een kleine operatie, zoals bijvoorbeeld een appendectomie, bij een zeer oude patiënt met veel co-morbiditeit betekent al snel een hoogrisico ingreep. Het is logisch te veronderstellen dat deze ingrepen bij deze patiënten ook in de toekomst in de kleinere ziekenhuizen zullen moeten plaatsvinden. Het is ook aannemelijk dat vele van deze patiënten postoperatief intensieve zorg nodig kunnen hebben op een bewaakte beademingsafdeling. Ook hier weer pleit de NVA ervoor dat op elke ziekenhuislocatie voldoende en competente postoperatieve intensieve zorg kan geboden worden.”
    De adviseurs van dit rapport komen met name uit het OLVG. Is dit marktwerking of marketing?

  5. @Kees. Toekomstvast bestaat niet, helaas. Het is een theoretisch begrip dat in veel toverformules wordt verwerkt. Het zegt slechts iets over de mate waarin we doorlooptijd, afschrijving, flexibiliteit etc. acceptabel vinden. Maar stuk voor stuk zijn het allemaal eindige factoren. Men poetst ze in rapportages op met matig gedefinieerde begrippen als kwaliteit en doelmatigheid. Maar goed, dat laat onverlet dat de conclusies inderdaad de tijdsgeest volgen. In die zin is het woord logisch op zijn plaats.
    @Johan. Inderdaad. Maar Pieter zit nu in een andere rol. Dat is meestal een wereld van verschil!

  6. Emotionele, globale en veel te snelle reacties tot nu toe. Als je alle recente rapporten en ontwikkelingen van diverse onderzoekers met elkaar combineert, en dat doet dit onderzoek, dan is het een volstrekt logische en toekomstvaste conclusie. In verschillende regio’s zijn deze ontwikkelingen al gaande.

  7. beste pieter misschien herinner je mij nog toen je bestuurder van Vlissingen en Goes was, ik zeg t maar vanuit die volgorde want je was een fan voor Vlissingen. en wat zeg je nu: juist datgene dat ik je voorhield, sluit Vlissingen, maak er een polikliniek van, laat terneuzen het topziekenhuis van Zeeland zijn en dan Goes als satelliet, t was toch voor jou onbespreekbaar. Ik heb je wel eens voorgehouden om weer terug te gaan naar de provincie en mevrouw Borst van stal te halen en haar plannen met betrekking tot de ziekenhuizen per provincie door te voeren, dan sluiten we 40% van de ziekenhuizen zonder dat dat mensen hun werk kost, maar met betere zorg en geen betaling van stenen, Hoe kom je er nu bij dat je datgene dat je toen afwees nu wat aangepast van stal haalt. Ongeloofwaardig ben je dan toch ? of ben je aan het draaien ? kortom bel me nog eens misschien kunnen we samen in Middelburg weer eens wat eten en van gedachten wisselen.
    groeten

  8. geef luchthaven schiphol de ruimte en bouw een ‘hub’ in de noordzee. Verplaats alle topzorg naar het vrijkomende schiphol. verherplaats alle ‘satelieten’ naar kleinere luchthavens. Investeer in ambulance-vliegtoetellen.Is zonder twijfel heel efficiënt.Beetje flauw, geef ik toe.laten we eens stoppen met telkens weer een nieuw sprookje te bedenken. Zorg kost geld,natuurlijk is het de plicht en bij vele instellingen overigens al normaal,efficiënt en effectief met beschikbare middelen om te gaan. De kosten van zorg gaan nooit van z’n levensdagen omlaag. Dat is overigens niet waar…maar dan moet je als samenleving besluiten geen zorg meer te willen verlenen/ontvangen. Regieraad? Opheffen.

  9. De heer Vierhout deed recent in Zeeland ervaring op met deze visie (Admiraal De Ruyter Ziekenhuis ADRZ). Hij was daar korte tijd bestuurder. Hier werd (en wordt) geleerd dat de praktijk weerbarstiger is dan theorie. Dat zou erop kunnen duiden dat de visie van de heer Vierhout c.s. zich slechts laat implementeren als de voorbereiding ervan -bijvoorbeeld- onttrokken wordt aan tijdige publieke inspraak.

  10. Nog steeds niets geleerd uit de ervaring van de afgelopen 30 jaar. Na de vele fusies van ziekenhuizen tot geldverslindende kolossen onder het mom van kwaliteitsverbetering.Ook dat heeft alleen maar tot verhoging van de kosten geleid. Waar haal je het vandaan om te spreken van echt zieke mensen in de academische ziekenhuizen, liggen die anderen er voor hun zweetvoeten? Kijk eens kritisch naar de patiënt op de IC niveau 2, misschien is dat juist de oorzaak van de hoge kosten binnen de zorg. Stabilisatie op de plaats van ongeval maar dan zo snel mogelijk vervoer naar het ziekenhuis heeft aangetoond effectief te zijn, een rit van 45 minuten niet. Voordeel is inderdaad dat de kosten voor de zorg dalen door een stijgende mortaliteit.

  11. Enig idee wat deze reorganisatie van het zorgaanbod gaat kosten? Ik schat vele miljarden voor verbouwingen. Of wat te denken van alle fouten door slechte communicatie tussen zorgaanbieders? Waar nu een enkele patiënt al door meerdere artsen wordt behandeld, zal dat aantal verdubbelen indien de ziekenhuizen gaan samenwerken. Niemand maakt mij wijs dat dergelijke specialisatie tot kwaliteitsverbetering leidt.

  12. Dit is een rapport wat een begin maakt met het voorspellen van de gevolgen van uitruilen en herverdelen van IC patienten, waarbij een acceptatie is dat 1 op de 40 mensen >45 minuten aanrijtijd tot deze zorg zal krijgen 400.000 Nederlanders gaan er dus op achteruit voor hun acute zorg (hartinfarct,aneurysma etc.) aanrijtijd was altijd 30 minuten. Verder verdampt de goodwill van specialisten, die een inkoopsom voor hun praktijk betaald hebben op basis van de omzet. Specialisten zullen ook moeten gaan reizen voor hun werk. Lastig hoor met die bereikbaarheidsdiensten. Afijn deze actie gaat heel veel autokilometers opleveren voor alle nederlanders.
    En “kwaliteitsslag” is het nieuwe synoniem voor bezuinigen.

  13. Aan de patiënt wordt weer eens niet gedacht. Die ligt ver van huis, ver van zijn familie. En moet ook voor en na een opname naar verschillende plaatsen met verschillende artsen en betrokkenheden.
    Weet je wat ècht goedkoop is: helemaal geen ziekenhuizen meer in Nederland en de patiënten transporteren naar keuze naar Duitsland of België.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.