Maar liefst vijf overnames van ziekenhuizen vonden de afgelopen anderhalf jaar plaats. In de drie jaar ervoor was het er maar één. De stroom van vrijwillige fusies en coöperaties droogt juist op: er kwamen geen plannen bij. Sinds het eerste kwartaal van 2013 waren er zeven bestuurlijke fusies, negen zijn in de maak.

Vijf opgeslokte ziekenhuizen

De vijf opgeslokte ziekenhuizen waren veelal klein en financieel ongezond. Met de lage marges en geringe buffers in de sector kunnen kleine ziekenhuizen ‘op den duur onmogelijk’ tegenvallers opvangen, stelt KPMG. In dunbevolkte gebieden brengt dat de zorg in gevaar. Ziekenhuizen mogen daar niet fuseren vanwege mededingingsregels, terwijl ze te weinig patiënten hebben om te blijven voldoen aan bereikbaarheidseisen. Een kansrijke optie is samenwerken buiten de regio. Dat beperkt minder snel de mededinging en maakt wel besparingen mogelijk op ict, inkoop en ondersteunende diensten. KPMG bepleit daarnaast discussie over de Mededingingswet.

Niet minder locaties

Van de ‘fuserende’ bestuurders meldt 82 procent dat fusiedoelen niet (volledig) zijn behaald. Samengaan leidt niet tot sluiting of afslanking van locaties, hoewel driekwart van de besturen dit vooraf van plan was. Vaak ligt dat aan de artsen. Verplaatsing van functies lukt alleen als ook de maatschappen zijn gefuseerd, vooral die van specialismen met veel acute patiënten zoals chirurgie en gynaecologie.

De invloed van banken en zorgverzekeraars op samenwerking neemt toe. Bij zes van de tien fusieplannen praten verzekeraars  inhoudelijk mee, terwijl een jaar geleden eenzelfde aandeel slechts werd geïnformeerd. Maar banken spelen een nog grotere rol. Zij zijn inmiddels bij alle fusies betrokken en geven in 41 procent van de gevallen de doorslag, tegen 9 procent in 2013.