In vergelijking met de landen om ons heen worden in Nederland relatief veel mensen in de duurdere specialistische zorg behandeld. Het gaat daarbij vaak om patiënten met lichte of middelzware klachten. De trend dat patiënten door huisartsen of psychologen te snel naar specialistische zorg worden doorverwezen, wordt met de nieuwe aanpak gekeerd. Door goede samenwerking en ondersteunend beleid verwacht Schippers dat er een verschuiving van patiëntstromen kan plaatsvinden. Om dit voor elkaar te krijgen is het belangrijk dat huisartsen patiënten met psychische problematiek goed herkent, meer patiënten zelf gaat behandelen en/of beter doorverwijst naar de generalistische basis ggz (voorheen eerstelijnspsychologische zorg) of gespecialiseerde ggz.

Verschuiving patiëntstromen

Het gaat om drie type patiënten die in de toekomst niet meer in de gespecialiseerde ggz behandeld hoeven worden, maar een plek krijgen binnen de generalistische basis ggz. In het bestuurlijk akkoord werd al genoemd dat minimaal 20 procent van de patiënten die nu in de gespecialiseerde ggz zitten, in de toekomst in de generalistische basis-ggz behandeld worden. Dankzij innovaties kan volgens Schippers een deel van de patiënten met zwaardere problematiek eveneens doorschuiven. Tot slot kunnen patiënten met stabiele chronische problemen overgedragen worden aan de huisarts of generalistische basis ggz.

Zelfmanagement en preventie

Om de verandering in goede banen te leiden, worden een aantal maatregelen genomen. Allereerst wordt zorgmanagement en preventie gestimuleerd. Wanneer huisartsen tijdig problemen herkennen kan erger voorkomen worden. Ook e-mental health kan een kosteneffectieve behandeling zijn om mensen zelf zorg te laten dragen voor hun gezondheid. Het gaat dan bijvoorbeeld om psychosociale problemen of depressie.

Versterking huisartsenzorg en POH-GGZ

Om de huisarts beter in staat te stellen de toeloop van mensen met psychische klachten te organiseren, te begeleiden en te verwijzen, zal de ondersteuning van de huidige module POH-GGZ binnen de huisartsenzorg worden versterkt. Deze tweede maatregel betekent dat de huisartsenzorg ook de mogelijkheid wordt geboden om bijvoorbeeld de psychiater, psychotherapeut, klinisch psycholoog en/ of (eerstelijns) GZ-psycholoog te consulteren, de screeningsfunctie binnen de huisartsenzorg te optimaliseren of de patiënt een e-mental health programma aan te bieden. Als deze oplossingen niet toereikend zijn, kan de huisarts doorverwijzen naar generalistische basis ggz of specialistische ggz. Om goed door te verwijzen komt VWS met een verwijsmodel met objectieve criteria.

Einde beperking aantal consulten

De zorgvraagzwaarteproducten die worden ontwikkeld voor de generalistische basis ggz bieden de mogelijkheid om zorg aan te bieden voor patiënten met zwaardere psychische problematiek dan in de huidige eerstelijnspsychologische zorg gemiddeld gezien wordt geboden. Op dit moment worden vanuit het basispakket voor alle patiënten maximaal vijf consulten bij een eerstelijns psycholoog vergoed. Vanaf 2014 komt deze beperking te vervallen. Hiervoor in de plaats komen vier zorgcategorieën. Deze vier categorieën vormen samen de nieuwe ‘generalistische basis ggz.’ Patiënten met zwaardere psychische problematiek waarvoor de huidige vijf consulten niet toereikend zijn kunnen hierdoor binnen de basis ggz behandeld worden, zonder meteen te worden doorverwezen naar gespecialiseerde zorg.

Meer gespecialiseerde tweedelijns ggz

Met versterking van de POH-GGZ en introductie van de Generalistische Basis GGZ wordt het mogelijk gemaakt dat de gespecialiseerde GGZ zich meer kan richten op patiënten met ernstige psychische problemen. De gespecialiseerde GGZ kenmerkt zich door een hoge mate van complexiteit van behandeling waarbij een zwaar beroep op specialistische kennis gedaan zal worden. Behandeling wordt gegeven aan een doelgroep waarbij de kwaliteit van leven (ernstig) onder druk kan staan. In de gespecialiseerde GGZ worden op dit moment ook zorgvraagzwaartecriteria ontwikkeld om meer inzicht te krijgen in de zwaarte van de zorgvraag per patiënt.

Extra geld voor huisarts

Om te voorkomen dat mensen te snel doorverwezen worden naar een specialist, krijgt de huisarts extra geld dat hij flexibel in kan zetten om hulp in te roepen voor de behandeling van mensen met psychische problematiek. Bijvoorbeeld voor het inhuren van een praktijkondersteuner, het aanbieden van behandelingen via internet of voor de consultatie van een psychiater. In 2013 is hiervoor al 7 miljoen euro extra beschikbaar gesteld. Door de nieuwe plannen komt hier in 2014 eerst 25 miljoen en vanaf 2015 jaarlijks 35 miljoen bij.