“De staatssecretaris van VWS staat zelf niet eens achter aanbesteden”, zegt Leijten, “maar ze onderneemt geen enkele actie tegen die geldverslindende aanbestedingsprocedures in de zorg. Daarom proberen wij de zaken nu te veranderen met dit voorstel.” In het wetsvoorstel van de SP krijgen gemeenten de ruimte om naar eigen inzicht en via eigen methoden contracten te gunnen aan aanbieders van Wmo-zorg. Leijten zegt niet te verwachten dat de regeringspartijen haar voorstel zullen aannemen. “De grote partijen willen er waarschijnlijk niet aan. Zij zullen niet plotseling terugkomen op hun mantra van marktwerking. Wij willen met de initiatiefwet de discussie aanzwengelen over het nut van aanbesteden. In dit debat zal in ieder geval boven tafel komen of Europees aanbesteden in de Wmo nu wel of niet verplicht is.” Juristen Tim Robbe en Jan Hebly zeiden eerder al, onder andere in Zorgvisie, dat een wetswijziging van de Wmo niet nodig is om van het aanbesteden in de thuiszorg af te komen. “Een wetswijziging is feitelijk niet eens nodig”, aldus Robbe. “Binnen de huidige Wmo mogen gemeenten al zelfstandig contracten aanbieden op een manier die ze zelf willen. Het ministerie en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten hebben echter altijd gezegd dat naar Europese regels gekeken moest worden. Dat is volgens mij niet zo.” (Zorgvisie – Wouter van den Elsen )
ActiZ: Wmo-tarief gemeenten vaak onder kostprijs
Protest van start tegen aanbesteding thuiszorg
Aanbestedingen Wmo kosten 42,5 miljoen
Gemeenten hoeven huishoudelijke hulp en andere sociaalmaatschappelijke diensten niet aan te besteden. Dat stelt Europees jurist Tim Robbe. Zij kunnen met lokale aanbieders de Wmo-diensten uitonderhandelen. Een nieuwe Nederlandse Aanbestedingswet dreigt de eisen veel zwaarder te maken dan het Europese Hof toestaat, aldus Robbe.
Door Carolien Stam – ‘Gemeenten zijn doorgeslagen in hun inkoopbeleid door te denken dat ze alle sociaalmaatschappelijke diensten moeten aanbesteden’, zegt Tim Robbe. Hij is Europees jurist en adviseur op het gebied van aanbestedingsbeleid. ‘Aanbesteden is niet nodig. Je kunt op basis van lokale voorwaarden – de basis voor de Wet maatschappelijke ondersteuning – met lokale zorg- en welzijnaanbieders onderhandelen over de aanpak van een vraag of probleem. Voordeel is ook dat je daar andere partijen, zoals de cliëntenraad in kunt betrekken.’
B-diensten
De Europese Commissie stelde in 2006 dat er ook een aanbestedingsplicht is voor de zogenoemde B-diensten, waaronder de sociaalmaatschappelijke diensten. Volgens Robbe zijn de gemeenten hun inkoopbeleid daarop gaan afstemmen. Ten onrechte, volgens Robbe, want uit jurisprudentie van het Europese Hof blijkt dat deze diensten alleen hoeven te worden aanbesteed als er een ‘duidelijk grensoverschrijdend belang’ is. Dat geldt voor de meeste zorg- en welzijnsdiensten niet, zegt Tim Robbe.
Laatste nieuws wijk-zorg.nl
Grensoverschrijdend
Huishoudelijke hulp hoeft niet te worden aanbesteed, zegt Robbe. ‘Gemeenten moeten de huishoudelijke hulp – en alle andere sociaalmaatschappelijke diensten – zodanig specificeren dat het lokale dienstverlening wordt. Dan is er hoe dan ook geen sprake van een grensoverschrijdend belang, zodat er geen aanbesteding nodig is.’ Die specifieke omstandigheden per gemeenten zijn niet lastig te duiden, volgens Robbe. ‘Alleen al de taaleis (Nederlands) en de Nederlandse kwaliteitswetgeving zijn ingewikkelde voorwaarden voor buitenlandse dienstenaanbieders.’
Omzeilen
Geeft Europese jurisprudentie de ruimte om de aanbestedingsplicht te omzeilen, er is wel een nieuwe Nederlandse Aanbestedingswet in de maak. Die wordt eind 2010 in de Eerste Kamer behandeld. De wet dreigt de aanbestedingseisen zodanig aan te trekken, dat gemeenten wél verplicht worden Europees aan te besteden. Robbe: ‘In de nieuwe Nederlandse wet wordt opgenomen dat als er meerdere aanbieders zijn, ook al is er geen grensoverschrijdend belang, er toch moet worden aanbesteed. Dat gaat verder dan de jurisprudentie van het Europese Hof. Dat mag ook, want elke lidstaat kan zelf zwaardere eisen stellen dan de Europese.’