De verschuiving naar medisch–specialistisch onderzoek wordt volgens de Gezondheidsraad veroorzaakt doordat steeds meer patiënten met ‘gewone’, of veelvoorkomende, klachten niet meer naar umc’s worden doorgestuurd. Die zijn zich daardoor gaan richten op de complexere gevallen, stelt de raad, wat ertoe leidt dat daar ook meer onderzoek naar wordt gedaan.

Oorzaak specialistisch onderzoek
Dat levert een probleem op, schrijft de Gezondheidsraad in het rapport. ‘De onderzoeksportefeuille wordt in de richting van topreferente patiëntengroepen gestuurd en daardoor sluit deze niet vanzelfsprekend aan op de uitdagingen in de gezondheidszorg, zoals betaalbaarheid en kwaliteit van gewone (hoogvolume)zorg’, schrijven de onderzoekers van de raad. Zij stellen bovendien vast dat umc’s maar mondjesmaat onderzoek doen naar preventie en care. ‘Zij richten zich vooral op het fundamenteel medisch-biologisch, translationeel en medisch-specialistisch (curatief gericht) onderzoek en minder op onderzoek naar veelvoorkomende ziektes, het langer gezond houden van de bevolking en het omgaan met beperkingen.’

Financiering van onderzoek umc’s
De Gezondheidsraad merkt in het rapport ook op dat de financiering van onderzoek door umc’s niet geheel van deze tijd is. Het geld wordt binnen de ziekenhuizen verdeeld op basis van prestatiefinanciering, dus op basis van welk onderzoek de meeste aandacht krijgt, staat in het rapport te lezen. Daardoor kijken de umc’s  vooral naar onderzoek over thema’s waar ze ‘van oudsher wetenschappelijk sterk op scoren en/of waar een zwaartepunt in de zorg ligt.’ Dat betekent dat de care vrijwel helemaal buiten beschouwing blijft en dat er bijvoorbeeld maar weinig leerstoelen zijn over onderwerpen in de care.  

Aanbevelingen voor beter onderzoek
De umc’s moeten zich in hun onderzoek voortaan richten op de héle zorg, raadt de Gezondheidsraad aan, en zowel medisch-specialistisch als basaal onderzoek. Dat betekent dat ze moeten zorgen voor innovatie en preventie, met daarnaast een ‘sterke regionale functie’. Daarvoor is een brede samenwerking nodig, met gemeenten, ggd’s en onderzoeksinstituten. ‘Om dit scenario werkelijkheid te laten worden, beveelt de commissie de minister van VWS aan om met zorgverzekeraars, gezondheidsfondsen, de VNG en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om de tafel te gaan om een agenda op te stellen voor onderzoek in duurzame samenwerkingsverbanden en werkplaatsen van umc’s met zorg- en hulpverleners binnen de domeinen gezondheidszorg, preventie en care.’ Daarnaast wil de Gezondheidsraad dat Schippers een fonds opricht waarmee dit onderzoek wordt bekostigd.