Vanaf 2015 wordt de wijkverpleging niet meer bekostigd vanuit de AWBZ, maar vanuit de Zorgverzekeringswet. De Nederlandse Zorgautoriteit heeft daarvoor het zogeheten drie-segmentenbekostigingsmodel ontworpen. Segment 1 (S1) is op basis van populatiebekostiging voor zorg die niet direct toewijsbaar is aan individuele patiënten. Het gaat hierbij om ‘wijkgerichte taken’, zoals overleg tussen zorgaanbieders in de wijk en deelname aan sociale wijkteams van gemeenten. Segment 2 (S2) is de daadwerkelijke zorgverlening. De bekostiging hiervan is gebaseerd op prestatiebekostiging. In segment 3 gaat ruimte komen voor beloning van uitkomsten.
Scenario’s
In opdracht van de NZa werkt het adviesbureau Gupta verschillende scenario’s nader uit met een expertgroep. Het eerste resultaat is het discussiestuk ‘Onderzoek 3-segmentenmodel verpleging en verzorging’ voor een klankbordgroep, waarin vertegenwoordigers zitten van de brancheorganisaties ActiZ, Alzheimer Nederland, BTN, NPCF, V&VN, VNG en ZN.
Het grootste discussiepunt betreft het ‘opknippen’ van de wijkverpleging in twee soorten verpleegkundigen. Eentje die alleen regelwerk voor de gemeente doet in de wijk (S1). En de ander die echt zorg verleent (S2). De expertgroep stelt dat S1 en S2 onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Maar door de zorginkoop van verzekeraars ontstaat er volgens experts wel degelijk een opsplitsing. Het Gupta-document werkt drie scenario’s uit. Volgens het eerste levert elke aanbieder die S1 levert, ook S2. In het tweede scenario zijn er ook aanbieders die alleen S2 leveren. In het derde scenario contracteren verzekeraars alleen S2 en S3. Bekostiging van de werkzaamheden in S1 kan met een opslag van de tarieven in S2.
Bedragen
Het rapport maakt duidelijk waarom deze discussie bij de zorginkoop 2015 zo hoog oploopt. Sommige verzekeraars kopen S1 en S2 bij verschillende zorgaanbieders in. Ofschoon er in 2015 met S1 nog maar een bescheiden bedrag van 40 miljoen euro is gemoeid, wordt dat elk jaar meer. In 2017 zou er al 200 miljoen euro naar S1 gaan. In de discussies van de klankboordgroep circuleert zelfs een scenario waarbij dat bedrag groeit naar 900 miljoen euro. Dat gaat maar liefs om zo’n 5000 wijkverpleegkundigen. Gemeenten zullen daar blij mee zijn, want zij willen niets liever dan eigen wijkverpleegkundigen die alleen maar taken voor de gemeenten doen. Zorgverzekeraars gaan er waarschijnlijk van uit dat de activiteiten van al deze wijkverpleegkundigen leiden tot een minder groot beroep op zorg.
Compromis
Het ontstaan van S1 is het resultaat van een politiek compromis. Gemeenten waren woedend toen staatssecretaris Martin van Rijn van VWS in 2013 afzag van de overheveling van persoonlijke verzorging naar gemeenten. Als tegemoetkoming kwam hij met de wijkverpleegkundige op de proppen die voor gemeenten regelwerk in de wijk zou doen. Het is de vraag wat patiënten opschieten met 5000 wijkverpleegkundigen die geen zorg verlenen, maar hun tijd vooral kwijt zijn aan administratieve taken en overlegcircuits.
