Dat stelt de RVS in het advies “Ontwikkeling nieuwe geneesmiddelen – Beter, sneller, goedkoper”, dat Raadsvoorzitter Pauline Meurs vanmiddag overhandigt aan VWS-minister Bruno Bruins.
Dwanglicentie
Met een dwanglicentie kan de overheid het patent van een farmaceutisch bedrijf doorbreken. Het maakt het voor andere partijen mogelijk geoctrooieerde medicijn na te maken en in Nederland op de markt te brengen. Daardoor moet de prijs dalen. Voormalig VWS-minister Schippers zei eind juni in een Kamerdebat dat zij hier nog niet voor voelde. Nu vindt de RVS dat de minister dat middel wel moet overwegen. Andere zogenoemde ultieme maatregelen zijn: aanpak van misbruik van machtspositie door fabrikanten, stimulering van apotheekbereiding en toestaan dat patiënten op recept van een arts zelf geneesmiddelen via internet bestellen.
Medicijnprijzen
Het huidige ontwikkeltraject voor nieuwe geneesmiddelen is erg lang en kostbaar. Veel geneesmiddelen halen de eindstreep niet. Meurs: ‘De hoge prijzen voor geneesmiddelen zijn ontstaan door enerzijds een inefficiënt ontwikkelproces waarbij de faalkosten worden verdisconteerd in de prijs van het middel dat de markt wel haalt en anderzijds het resultaat van de macht van fabrikanten en de geringe tegenmacht van de overheid, ziekenhuizen en verzekeraars. Tel daar de in ons land algemeen aanvaarde zorgplicht bij op en het is bijna onmogelijk om een geneesmiddel niet toe te laten.’
Ontwikkelkosten
Uit het onderzoek van de RVS blijkt dat regelgeving toch flexibeler is dan vaak wordt beweerd. Ook de stelling dat een geneesmiddel heel duur is omdat de ontwikkelkosten zo hoog zijn, houdt volgens de onderzoekers geen stand. ‘De prijs die een fabrikant vraagt, is niet gerelateerd aan de ontwikkelkosten, maar aan wat de klant bereid is ervoor te betalen. De hoge faalkans tijdens de ontwikkeling wordt vaak als een gegeven beschouwd, maar het blijkt dat er verschillende mogelijkheden zijn om deze kans te verlagen.’
Klinische studies
Zo moet de kwaliteit van klinische studies verbeteren. De RVS vindt het een taak van de overheid om betrouwbaar en efficiënt klinisch onderzoek te stimuleren. Ook moet de overheid nieuwe vormen van geneesmiddelenontwikkeling in ons land bevorderen. Daarnaast kan de directe inbreng van patiënten bij geneesmiddelenontwikkeling leiden tot betere resultaten en lagere faalkansen.
KNMP
De KNMP ziet mogelijkheden voor de bereidend apotheker. KNMP-voorzitter Gerben Klein Nulent vindt dat apothekers een tegenwicht kunnen bieden aan te dure geneesmiddelen door zelf geneesmiddelen te bereiden. Als voorbeeld noemt Klein Nulent het veelbesproken geneesmiddel Orkambi, dat onlangs na harde onderhandelingen tussen fabrikant en overheid tot het basispakket werd toegelaten. ‘Een apotheker kan dit bereiden. Veilig, kwalitatief goed en tegen een veel lagere prijs. Ook veel lager dan de fabrikant in tweede instantie met de minister is overeengekomen.’
Klein Nulent pleit daarom voor een voorspelbaar en stabiel investeringsklimaat voor de bereidende apotheker. In Nederland zijn er nu zo’n 350 apotheken die op maat medicijnen voor hun patiënten bereiden. Mede door lage vergoedingen zijn in de loop der jaren apotheken gestopt met deze activiteit.
Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen
Gerard Schouw, directeur van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, heeft op onderdelen moeite met het advies. ‘Het is ondenkbaar om succesvolle geneesmiddelen te ontwikkelen zonder ruimte te krijgen om te falen. Innovatie gaat met vallen en opstaan. Als we dit niet doen dan waren vele ziektes, zoals HIV, nog steeds dodelijk en ontwikkelen we nooit een geneesmiddel voor Alzheimer.’
De suggestie om patiënten via internet medicijnen te laten bestellen is volgens de organisatie ‘onverantwoord en levensgevaarlijk. Er zijn duizenden illegale websites in de lucht. Hierdoor zijn de aanbieders van illegale geneesmiddelen moeilijk te controleren.’
Bruno Bruins
VWS-minister Bruno Bruins nam het rapport donderdagmiddag in ontvangst. Hij gaf aan dat sommige aanbevelingen nieuws voor hem waren als nieuwe minister. ‘Ik ga alle maatregelen bestuderen, want als we extra kansen kunnen krijgen om onderhandelingen met fabrikanten goed te voeren, beter te voeren, zodat voor meer patiënten betaalbare zorg binnen handbereik komt, moeten we dat beslist gaan doen.’
Onderzoek
De RVS voerde het onderzoek uit in opdracht van de minister van VWS die een advies wilde over een efficiëntere ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en over alternatieve ontwikkelmodellen. Dit moet tevens leiden tot lagere prijzen.
Lees het advies: RVS Advies Ontwikkeling nieuwe geneesmiddelen 091117
Of ontwikkelkosten echt zo hoog zijn als de farmaceuten aangeven is erg discutabel.
In mijn ogen kan er wel creatiever omgegaan worden met de kosten.
Stel je koopt een nieuwbouw huis. Dat betaal je in termijnen. Waarom betaal je dure medicijnen niet in termijnen. Als een behandeling niet werkt stop je met het medicijn en stop je ook met het betalen.
Ik koop een product bv een TV en dat is een goede zegt de handelaar, maar als ik hem koop krijg ik geen garantie. Ik weet zeker dat die handelaar geen tvs meer verkoopt.
Met medicijnen betalen we de hoofdprijs en ook zonder garantie. Raar dat we daar niet zo kieskeurig zijn.
De overheid geeft subsidies voor basaal onderzoek. Als met die ontdekkingen later medicijnen worden gemaakt en duur zijn krijgt de subsidie verstrekker er geen cent voor terug. Sterker nog ze mogen er nogmaals voor betalen met de veel te hoge prijs.
Er zal geleerd moeten worden uit deze zaken en er zal anders naar farmaceuten gekeken moeten worden. Wordt ook als overheid creatief en probeer er het maximale uit te halen. Vraag je ook af wat er, zoals sommige ziekenhuizen roepen, centraal staat de patiënt of de euro. Vaak aan de voordeur de patiënt en aan de achterkant de euro.
Nog veel te onderhandelen dus.
Voor een patiënt is het ook niet makkelijk om in de spreekkamer te zitten met een dokter met op zijn ene schouder de raad van bestuur. Op de andere de zorgverzekeraar en op zijn hoofd de apotheker. En dan moet de patiënt daarmee overleggen over zijn/haar behandeling. Er is veel te doen voor de overheid en de patiënt. Oh nee tegenwoordig ben je een klant. Dan wordt het tijd dat de klant weer koning wordt.
Goed om dit soort initiatieven te zien. Alleen krijg ik het beeld uit de media dat alle pijlen grotendeels op de farmaceuten gericht worden (ik heb geen belang overigens want ik werk bij een STZ ziekenhuis), grotendeels terecht.
Echter ik mis zulk soort initiatieven als het gaat om het inperken van kosten van fabrikanten van medische hulpmiddelen en apparatuur. Zie onderzoek Gupta begin dit jaar.
Daarnaast vraag ik mij af hoe omgegaan wordt met monopolie posities, zoals bv in EPD land.
Laten we meer pijlen afschieten!