Ggz

Ggz

Anita Wydoodt: ‘Ik ga liever langzamer en samen dan snel en alleen’

“De relevantie van de ggz-sector binnen de maatschappij is groot. Als ik de komende jaren aan een positieve beeldvorming over de ggz kan bijdragen, ben ik een gelukkig persoon”, vertelt Anita Wydoodt, bestuursvoorzitter van Parnassia Groep en bestuurslid van de Nederlandse ggz, in De eerste honderd dagen.
Ggz

Column: Minder druk, meer geluk

Als we de ggz open willen houden voor de psychisch meest kwetsbare mensen, moet naast wachtlijsten ook het gesprek gaan over maatschappelijke problemen die veel stress veroorzaken, schrijft de bestuursvoorzitter van de Parnassia Groep.
Ggz
Wachten

Aantal no shows in ggz stijgt; ze kosten Parnassia Groep 28 miljoen euro

Het aantal no shows van ggz-cliënten stijgt; het percentage ligt dit jaar op 3 à 5 procent, blijkt uit een rondvraag bij Zorgvisie langs grote en kleine ggz-aanbieders verspreid over het land. Het kost ggz-instellingen jaarlijks vele miljoenen euro’s. Alleen al Parnassia Groep verwacht dit jaar een schade van 28 miljoen euro. Lentis: “No show is een omvangrijk probleem.”
Ggz
Bruggenbouwen

Effect ggz-transfertafels blijft goed bewaard geheim

De tweede ‘Monitor toegankelijkheid en wachtlijsten ggz’ laat zien dat de samenwerking tussen ggz-aanbieders, sociaal domein en huisartsen nauwelijks verbeterd is sinds najaar 2021. Het effect van al deze inspanningen op de wachttijd van ggz-cliënten wordt überhaupt niet gemeten. ‘Wij hebben geen instrument om dat te meten.’
Ggz
wachten

‘Niemand weet hoeveel mensen wachten op ggz-hulp’

Om de wachtlijsten in de ggz aan te pakken is er meer kennis nodig. Om hoeveel mensen gaat het? Waar wachten ze op? Hoe snel is de doorloop? De tweede rapportage over de unieke wachtenden geeft meer cijfers, maar wat zeggen die cijfers?
Ggz
Dick Veluwenkamp

Dick Veluwenkamp: ‘Heb vertrouwen in ggz-behandelaren bij maken van nieuwe wetten’

Bij het maken van nieuwe wetten moeten professionals in de ggz meegenomen worden in de besluitvorming en beleidsmakers moeten vertrouwen hebben in het kunnen van de behandelaar. Dit zegt Dick Veluwenkamp, bestuursvoorzitter van ggz-instelling Arkin, waar een eerder behaalde verlaging van de administratiedruk deels teniet werd gedaan door nieuwe formulieren vanuit de Wet verplichte ggz.
Ggz
psycholoog

Midden-Brabant vindt voor 100 ggz-cliënten sneller hulp

Ggz-aanbieders zijn sinds maart verplicht met elkaar cliënten uit te wisselen als ze de afgesproken wachttijden overschrijden. Na de regio Rotterdam boekt nu ook regio Midden-Brabant succes met dit transfermechanisme: zeker honderd cliënten vonden sneller hulp. ‘En dit is nog maar het begin’, bevestigt CZ.
Ggz
wachten

Beter zicht op ggz-wachtlijsten: er zijn nog 10 wachtenden voor u

De wachtlijsten in de ggz, het is een hoofdpijndossier. Beter zicht op die lijsten kan een boel verhelpen, denkt staatssecretaris Blokhuis. Want is het een administratief probleem of zijn er te weinig psychiaters?
Ggz
Wachtkamer

Lotgenoten verlichten wachttijd voor ggz-behandeling

Het aantal verwijzingen van de huisarts naar de ggz stokten door de coronacrisis, maar de wachtlijsten worden niet korter. ‘De kwaliteit van leven verslechtert als mensen op een wachtlijst staan’, weet Jacqueline van den Bos, directeur van zelfregiecentrum Kompassie. Kompassie koppelt mensen die op een wachtlijst staan voor een ggz-behandeling nu met een lotgenoot.
Ggz
Wachttijden

NZa-analyse: wachttijden ggz nauwelijks opgelopen

Ondanks de coronacrisis zijn de wachttijden in de ggz nauwelijks opgelopen. Dat blijkt uit een analyse die de NZa woensdag heeft gepubliceerd.

Over ggz

Geestelijke gezondheidszorg

De geestelijke gezondheidszorg (ggz) is gericht op het voorkomen, behandelen en genezen van psychische aandoeningen, het laten deelnemen van mensen met een psychische aandoening aan de samenleving en het bieden van hulp aan mensen die ernstig verward/verslaafd zijn en die uit zichzelf geen hulp zoeken. Binnen de ggz spelen onder andere discussies over het meten van de kwaliteit van zorg, de transparantie van de sector, het afbouwen van de bedden en opbouwen van ambulante hulp, de substitutie, personeelstekorten en verwarde personen. De geestelijke gezondheidszorg in Nederland bestaat uit drie onderdelen. Er is praktijkondersteuning ggz bij de huisarts (de poh-ggz), generalistische basis-ggz (bggz) en de gespecialiseerde ggz (sggz).

Lees meer

Praktijkondersteuning huisarts (poh-ggz)

De poh-ggz is in 2008 geïntroduceerd om huisartsen te ondersteunen. Wanneer een huisarts een patiënt heeft met lichte psychische klachten, kan de poh-er de patiënt zelf spreken om een diagnose te stellen. Het aantal huisartsenpraktijken met een ggz-ondersteuner groeit en ook het aantal patiënten dat behandeld wordt door de praktijkondersteuner neemt toe. In 2012 ontvingen 88 duizend mensen geestelijke gezondheidszorg van de poh, in 2015 was dit aantal gestegen naar 334 duizend. De sterke groei van het aantal patiënten wordt voor een deel veroorzaakt door de invoering van de basis-ggz in 2014. De behandelkosten namen hierdoor ook flink toe: van 19 miljoen naar 114 miljoen. In 2016 groeide het aantal nieuwe patiënten bij de poh-ggz voor het eerst niet meer, blijkt uit onderzoek van Nivel.
Wanneer de klachten van een patiënt ernstiger blijken te zijn, kan de poh een patiënt doorverwijzen naar de basis-ggz of de gespecialiseerde ggz.

Generalistische basis-ggz

De generalistische basis-ggz (ook wel basis-ggz of bggz) is in 2014 ingevoerd. Binnen deze vorm van de geestelijke gezondheidszorg worden patiënten geholpen die lichte tot matige, niet-complexe klachten hebben die geen langdurige behandeling vereisen. Het aantal patiënten in de basis-ggz is de afgelopen jaren gestegen: van 219 duizend in 2012 naar 262 in 2015. Uit een rapport van KPMG blijkt dat de substitutie van de huisartsenpraktijk naar de basis-ggz beter kan. Vanwege het eigen risico en het stigma in de andere takken van de ggz, blijven patiënten liever langer bij de poh dan dat ze worden doorverwezen naar de basis-ggz of gespecialiseerde ggz.

Gespecialiseerde ggz (sggz)

In de gespecialiseerde ggz worden patiënten geholpen met ernstige, complexe klachten waarvoor een langdurige behandeling nodig is. Daarbij kan een patiënt vrijwillig worden opgenomen. Wanneer de opname meer dan drie jaar duurt, valt de behandeling niet langer onder de Zorgverzekeringswet, maar onder de Wet langdurige zorg. De sggz is de grootste tak binnen de geestelijke gezondheidszorg voor wat betreft aantallen patiënten en behandelkosten. Na de invoering van de basis-ggz en de poh, is het aantal patiënten in de gespecialiseerde ggz wel gedaald. In 2012 werden er 1,1 miljoen mensen geholpen, in 2015 was dit aantal teruggebracht tot 0,9 miljoen.

Jeugd-ggz

Kinderen en jongeren met psychische klachten worden sinds 2015 geholpen vanuit de Jeugdwet. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering hiervan. Na de decentralisatie hebben gemeenten wijkteams opgericht die een belangrijk aanspreekpunt zijn voor kinderen en ouders van kinderen met een psychische stoornis. De professionals in een wijkteam kunnen kinderen indien nodig doorverwijzen naar de specialistische jeugd-ggz.

Ambulantisering

In 2020 een derde minder bedden dan in 2008. Dat is het doel dat de geestelijke gezondheidszorg zichzelf heeft gesteld. Daar staat tegenover dat de ggz meer mensen wil helpen zonder opname in een instelling, de ambulantisering. Er worden nu al minder mensen opgenomen, terwijl de mensen bij wie een opname wel noodzakelijk is sneller naar huis worden gestuurd. Op die manier moet de kwaliteit van leven van mensen met een psychische stoornis verbeteren en wil de ggz de wensen van de patiënt centraal zetten.
De beddenafbouw is nog regelmatig onderwerp van discussie in de branche. Volgens sommige partijen is er te snel afgebouwd, terwijl de opbouw van ambulante zorg achter zou blijven. Minister Schippers van VWS heeft in juli 2017 laten weten de ambulante zorg in de wijk versneld op te willen opbouwen.

Dwang en drang

Een ander doel dat de geestelijke gezondheidszorg zichzelf heeft gesteld, is het verminderen van dwang en drang in de sector. Uiterlijk in 2020 moet de ggz bijvoorbeeld geheel separeervrij zijn. De Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ) bepaalde lange tijd wanneer er dwang mocht worden toegepast bij patiënten in een ggz-instelling. Die wet wordt vervangen door de Wet verplichte ggz (Wvggz) die in februari 2017 is aangenomen door de Tweede Kamer. Over die wet ontstond enige discussie, nadat minister Schippers bekendmaakte er een observatiemaatregel in te willen opnemen (ook wel de time-out-maatregel genoemd). Die zou het mogelijk moeten maken om mensen, die een mogelijk gevaar vormden voor zichzelf of hun omgeving, drie dagen ter observatie op te nemen in een instelling, ook als zij dit zelf niet willen. Na felle kritiek van Tweede Kamerleden en organisaties in de ggz is de maatregel uiteindelijk niet in de wet opgenomen. De Eerste Kamer moet nog stemmen over de Wvggz.

Kwaliteitsmeting in de ggz (Rom)

Om inzicht te geven in de kwaliteit van een behandeling, het verloop ervan en de behoefte aan eventuele bijsturing, voert de ggz kwaliteitsmetingen uit. Dit gebeurt op verschillende momenten in de behandeling, door middel van Routine Outcome Monitoring (Rom). De bedoeling van Rom als kwaliteitsmeting is dat zowel patiënten als behandelaars in instellingen inzicht krijgen in de kwaliteit en effectiviteit van een behandeling. De gegevens die behandelaars en instellingen verzamelen, worden door de Stichting Benchmark GGZ (SBG) gebenchmarkt zodat instellingen en zorgverzekeraars met elkaar kunnen worden vergeleken.
Er is in de sector veel discussie over Rom als kwaliteitsmeting. Veel zorgaanbieders hebben het gevoel dat Rom hen wordt opgelegd door zorgverzekeraars, die op basis van de uitkomsten zorg zouden gaan inkopen. In juli 2017 maakte een grote groep (branche)partijen in de ggz samen met Zorgverzekeraars Nederland bekend dat er een speciaal kwaliteitsinstituut wordt opgericht om Rom door te ontwikkelen als instrument voor kwaliteitsmeting. Dit instituut moet in 2019 operationeel zijn. Voor meer informatie kunt u de pagina ‘Kwaliteitsmeting ggz‘ bezoeken.

Verwarde personen

Verwarde personen zijn de laatste jaren steeds meer in het nieuws. De politie heeft meerdere keren een stijging van het aantal (meldingen over) verwarde personen gemeld. Daarbij gaat het om de zogeheten E33-meldingen, maar volgens verschillende bronnen zijn die geen goede graadmeter voor het daadwerkelijke aantal verwarde personen. Het Trimbos Instituut berekende dat bij ongeveer een derde van deze meldingen daadwerkelijk sprake is van een persoon met psychische problematiek. De overige meldingen komen van bijvoorbeeld mensen met dementie, maar ook mensen die eenmalig overlast veroorzaken door drank of drugsgebruik. Ggz-onderzoek Bauke Koekkoek stelde in januari 2017 dat verwarde personen een hype waren geworden.
De stijging van het aantal verwarde personen wordt vaak verbonden aan de afbouw van het aantal bedden in de ggz. De ambulante zorg die daarvoor in de plaats moet komen zou te langzaam worden opgebouwd.
Om de problematiek op te lossen, richtte het ministerie van VWS in eerste instantie het Aanjaagteam verwarde personen op. Dat rapporteerde over de stand van zaken rondom de verwarde personen. In december 2016 werd dit team opgevolgd door het Aanjaagteam verwarde personen, dat als taak heeft ervoor te zorgen dat alle gemeenten een sluitende aanpak zullen maken voor de omgang met verwarde personen.
Ook het vervoer van de doelgroep is reden voor discussie. Begin 2017 liet de politie weten het vervoer van verwarde personen niet langer op zich te willen nemen, omdat dit niet de beste plaats voor hen zou zijn. Uiteindelijk is afgesproken dat de politie verwarde personen blijft vervoeren zolang de ggz geen andere oplossing heeft gevonden. Op verschillende plekken in het land zijn al andere manieren gevonden om het vervoer te organiseren. Zo werken sommige regio’s met een psycholance, terwijl er op andere plekken bijvoorbeeld een crisisdienstauto wordt gebruikt.

Personeelstekorten in de ggz

Het aantal vacatures in de ggz loopt hard op. In 2016 steeg het met 28,5 procent. In totaal stonden er aan het eind van dat jaar 5151 vacatures open, blijkt uit een rapport van Intrakoop. Daarvan waren er bijna 1000 moeilijk te vervullen. Ggz-aanbieders hebben vooral moeite om nieuwe psychiaters, gz-psychologen, klinisch psychologen of verpleegkundig specialisten aan te trekken. Als oorzaak hiervan noemen bestuurders een tekort aan opleidingsplekken, maar ze zien ook dat steeds meer psychiaters kiezen voor zelfstandig ondernemerschap. Bij GGZ Friesland is het personeelstekort zo opgelopen dat de ggz-aanbieder besloot om iedereen die een nieuwe psychiater, psycholoog of verpleegkundig specialist aanbrengt een premie krijgt van tenminste 1000 euro.

Uitgelicht congres

Cultuursensitieve Zorg Congres

Masterclass Complexity Thinking